پديد آورندگان :
سلگي، عيسي دانشگاه ملاير - دانشكده منابع طبيعي و محيط‌زيست - گروه محيط‌زيست، ملاير، ايران , زمانيان، علي دانشگاه ملاير - دانشكده منابع طبيعي و محيط‌زيست، ملاير، ايران , بيگ محمدي، فوزيه دانشگاه ملاير - دانشكده منابع طبيعي و محيط‌زيست، ملاير، ايران
كليدواژه :
شاخص MAI , كارخانه سيمان نهاوند , گونه‌هاي درختي , تجمع فلزات سنگين
چكيده فارسي :
اين مطالعه اثر فاصله، نوع گونه و ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي بر توانايي جذب فلزات سنگين توسط گونه‌هاي درختي اطراف كارخانه سيمان نهاوند را بررسي مي نمايد. در مطالعه‌ي حاضر خاك فواصل 1000،800،500،300 و 2000 متري اطراف كارخانه سيمان نهاوند و برگ گونه‌هاي درختي شامل اقاقيا (Robinia Pseudoacacia L.)، صنوبر (Populus nigra L)، سنجد (Elaeagnus angustifolia L)، زبان‌گنجشك (Fraxinus excelsior) و سرو خمره‌اي (Thuja orientalis L) مورد نمونه‌برداري قرار گرفت و پس از آماده‌سازي و هضم نمونه‌ها به روش هضم تر، غلظت فلزات سنگين (كادميوم، منگنز، نيكل و روي) با استفاده از دستگاه جذب اتمي در نمونه‌ها اندازه گيري شد. همچنين براي نمونه‌هاي خاك pH، EC و ماده آلي محاسبه شد. اثر فاصله، اثر گونه و اثر خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك بر تجمع فلزات سنگين با استفاده آزمون كروسكال واليس بررسي شد. به‌منظور تعيين گونه با تجمع دهندگي بالا دو شاخص انباشت فلزات سنگين و شاخص تجمع زيستي به‌كار گرفته شد. نتايج نشان داد بين گونه‌هاي مختلف ازنظر مقدار فلزات سنگين در برگ اختلاف آماري معني‌داري وجود دارد (p<0.05). براساس نتايج به‌دست‌آمده اثر فاصله روي تجمع فلزات سنگين در گونه‌هاي مورد بررسي براي برخي فلزات سنگين معني‌دار بود. براساس شاخص انباشت فلزات، گونه سنجد از تجمع بالاتري براي مجموع فلزات سنگين مورد بررسي برخوردار است و با توجه به مقادير شاخص تجمع زيستي گونه‌هاي موردمطالعه براي كادميوم، منگنز و روي انباشتگر متوسط محسوب مي‌شوند. با توجه معني‌دار بودن اثر فاصله و نوع گونه و همچنين ارتباط بين خصوصيات فيزيكي و شيميايي با تجمع فلزات سنگين در برگ گياه، اين فاكتورها به هنگام طراحي و كاشت سيستم‌هاي كنترل آلودگي فلزات سنگين در نواحي آلوده بايستي مدنظر قرار گيرند و به‌دليل قابليت بالاي گونه سنجد در تجمع فلزات سنگين اين‌گونه جهت كنترل آلودگي در مناطق آلوده به چندين فلز سنگين پيشنهاد مي‌شود.
چكيده لاتين :
This study aims at investigating the effect of distance from source, species type and soil physical chemical properties on the absorption ability of heavy metals by tree species around the Nahavand cement factory. In the present research, soil and tree leaf (Pseudoacacia L, Populus nigra L, Elaeagnus angustifolia L, Fraxinus excelsior and Thuja orientalis L) samples were taken from 300, 500, 800, 1000 and 2000 m distances from Nahavand cement factory. After preparation and digestion of samples, the concentration of heavy metals (Cd, Mn, Ni and Zn) were also measured using atomic absorption spectrometry. Also, for soil samples; pH, EC and organic matter were calculated. The effect of distance, species, and soil physical and chemical properties on the heavy metals accumulation was investigated using Kruskal-Wallis test. In order to determine the species with the highest accumulation, the Metal Accumulation Index and Bio Concentration Factor indices were used. The results showed that there is significant differences among the heavy metals in the leaf in various tree species (p <0.05). Based on the results, the effect of distance on heavy metal accumulation in the studied species was significant for some heavy metals. According to the metal accumulation index, the Thuja orientalis L species had a higher accumulation for all of the heavy metals, and according to the Bio Concentration Factor index values, the studied species are considered as moderate accumulator for Cd, Mn and Zn. Considering the significant effect of distance and species type and also the relationship between soil physical and chemical properties and heavy metals in the tree leaves, these factors should be considered when control systems for designing and planting were used for polluted areas. Due to the high capacity of the Thuja orientalis L, it is recommended for pollution control in contaminated areas with several heavy metals.
