پديد آورندگان :
قاسمي، مصطفي سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي قزوين - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين - بخش تحقيقات زراعي و باغي , كاشاني زاده، سعيد سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي قزوين - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين - بخش تحقيقات زراعي و باغي , گل محمدي، مجيد سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي قزوين - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين - بخش تحقيقات زراعي و باغي , قاسمي، شيوا سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي قزوين - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين - بخش تحقيقات زراعي و باغي , هاشمي نسب، حجت سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي رفسنجان - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده پسته , حكم آبادي، حسين سازمان تحقيقات،آموزش و ترويج كشاورزي شاهرود - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان سمنان - ايستگاه پسته دامغان
كليدواژه :
پسته , تنوع ژنتيكي , ژنوتيپ نر , شاتون
چكيده فارسي :
گرده افشاني ناكافي يكي از مهم‌ترين دلايل پايين بودن عملكرد پسته در كشور مي‌باشد. تفاوت در زمان گلدهي درختان نر و ماده پسته، عدم رعايت نسبت درختان نر به ماده در باغ و عدم قرارگيري در جهت مناسب مي‌تواند به طور قابل توجهي كارايي گرده افشاني و در نتيجه عملكرد درختان پسته را كاهش دهد. همرسي و همزماني گلدهي درختان نر و ماده براي انجام موفقيت‌آميز گرده افشاني و تلقيح ضروري مي‌باشد. در اين بررسي 56 ژنوتيپ نر پيوندي پسته موجود در ايستگاه پسته يزبر، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين مورد بررسي قرار گرفتند و خصوصيات گلدهي آن‌ها ارزيابي شد. براي اين منظور از هر ژنوتيپ 3 شاخه پلاك‌گذاري شد و در فصل بهار پارامترهاي فنولوژيكي از قبيل شروع گلدهي، تمام گل و انتهاي گلدهي بررسي شدند. علاوه بر اين شاتون‌هاي نر در طول دوره گلدهي جمع‌آوري شد و شاخص‌هايي چون وزن تر و خشك گل‌آذين، وزن دانه گرده هر گل‌آذين و تعداد گل‌آذين در سرشاخه بررسي شدند. نتايج نشان داد طول دوره گلدهي رقم ماده كله‌بزي در باغ 11 روز بود. شروع گلدهي 2 ارديبهشت، مرحله تمام گل 7 ارديبهشت و پايان گلدهي 12 ارديبهشت بود. ژنوتيپ‌هاي گرده‌دهنده نيز در همه صفات به جز وزن تر گل‌آذين اختلاف معني‌داري در سطح 1 درصد داشتند. ارزيابي‌ها نشان داد كه از ميان 56 ژنوتيپ گرده‌دهنده، ژنوتيپ‌هاي 530-2 زودگل‌ترين و 522-2 ديرگل‌ترين بودند. بيشترين طول دوره گلدهي با 13/3، 12/6 و 12/3 روز به ترتيب مربوط به ژنوتيپ‌هاي 526-4، 516-1 و522-3 بود و پس از آن ژنوتيپ‌هاي 502-5،529-5 و 529-1 قرار داشتند. كوتاه‌ترين طول دوره گلدهي نيز متعلق به ژنوتيپ521-3 با 5 روز بود. گلدهي ژنوتيپ‌هاي 502-5، 526-4، 516-1 و522-3 كاملا با گلدهي رقم كله بزي تطابق داشت و 100 درصد گلدهي اين رقم ماده را پوشش مي‌داد. همچنين ژنوتيپ‌هاي 526-4، 526-6 ، 522-3 ، 508-3،518-6 ، 525-6 و 508-4 وزن خشك گل‌آذين و مقدار دانه گرده توليدي بيشتري داشتند. از نظر تعداد شاتون نيز مشاهده شد ژنوتيپ‌هاي 529-5، 528-4 ، 508-4 ، 526-4، 518-6 و 509-4 بيش از 3 شاتون داشتند. ژنوتيپ 526-4 با توجه به طولاني بودن دوره گلدهي آن و هموگام بودن با رقم كله بزي و همچنين داشتن گرده و شاتون بيشتر مي‌تواند به عنوان ژنوتيپ برتر براي گرده‌افشاني رقم كله بزي معرفي شود.
چكيده لاتين :
Insufficient pollination is one of the main reasons for the low pistachio yield in the country. Differences in the flowering time of male and female pistachio trees, the inadequate ratio of male to female trees in the orchard and lack of proper orientation can significantly reduce the efficiency of pollination and consequently the yield of pistachio trees. The simultaneous flowering of male and female trees is essential for successful pollination and fertilization. In this study, 56 male pistachio genotypes in Yezbar pistachio station, Qazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Qazvin province during 2020 were examined and their flowering characteristics evaluated. For this purpose, three branches of each genotype labeled in the spring and phenological stages such as flowering beginning, full bloom and end of flowering were examined. Also, male catkins were collected during the flowering period and indicators such as wet and dry weight of the inflorescence, the weight of pollen grains per inflorescence and the number of inflorescences on the branch measured. The results showed that the flowering period of the female Kalebozi cultivar in the orchard was 11 days. Flowering began on April 21, the full bloom stage on April 26, and the end of flowering on May 1. The male genotypes also had a significant difference in all traits except the fresh weight of the inflorescence at the level of 1%. Evaluations showed that among the 56 male genotypes, 530-2 and 522-2 were the earliest and the latest flowering genotypes, respectively. The longest flowering period with 13.3, 12.6 and 12.3 days were related to genotypes 526-4, 516-1 and 522-3, respectively, followed by the genotypes 502-5, 529-5 and 529-1. The shortest flowering period belonged to 521-3 with 5 days. The flowering period of genotypes 502-5, 526-4, 516-1 and 522-3 was completely consistent with the flowering of Kalebozi cultivar and covered 100% of the flowering of this female cultivar. In addition, genotypes 526-4, 526-6, 522-3, 508-3, 518-6, 525-6 and 508-4 had higher dry weight of inflorescence and production of pollen grains. In terms of the number of catkins, the genotypes 529-5, 528-4, 508-4, 526-4, 518-6, and 509-4 had more than three catkins. Genotype 526-4 can be introduced as the superior genotype for pollination of Kolebozi cultivar due to its long flowering period and being synchronous with Kolebezi cultivar and also having more pollens and catkins.
