كليدواژه :
آنتروپي , تحليل روابط خاكستري , پسته , درجه تشخيص , كارايي مصرف آب
چكيده فارسي :
اهميت كشاورزي پسته و كمبود آب، ضرورت انتخاب سامانه آبياري مناسب به عنوان يك نيروي محركه مهم براي ارتقا كشاورزي را آشكارتر مي‌سازد. بنابراين ارزيابي اولويت سامانه‌هاي آبياري باغ‌هاي پسته به عنوان موضوعي كاربردي و مفيد در حوزه آب و اقتصاد محسوب مي‌شود. در تحقيق حاضر، به منظور رتبه‌بندي سامانه‌هاي خرد‌آبياري نوين در باغ‌هاي پسته، از روش تصميم‌گيري چندمعياره تركيبي تحليل روابط خاكستري-تاپسيس-آنتروپي (GRA-TOPSIS-Entropy) استفاده و نتايج رتبه‌هاي سامانه‌ها با رتبه‌هاي حاصل از روش تحليل مؤلفه‌هاي اصلي (PCA) مورد مقايسه قرار گرفت. بدين منظور 7 سامانه آبياري قطره‌اي سطحي، 4 سامانه آبياري قطره‌اي زيرسطحي و 2 سامانه آبياري لوله‌هاي كم‌فشار PVC سوراخ‌دار مورد استفاده در باغ‌هاي پسته استان كرمان مورد ارزيابي و رتبه‌بندي قرار گرفتند. ارزيابي برمبناي متغيرهاي مهم كمي و كيفي مؤثر بر درختان پسته تحت هر سامانه شامل سطح برگ، طول رشد شاخه سال جاري، عملكرد محصول، درصد پوكي، درصد خنداني، انس ميوه پسته و كارايي مصرف آب، انجام شد. مقادير ميانگين شاخص تصميم نهايي سامانه‌هاي آبياري قطره‌اي سطحي، قطره‌اي زيرسطحي و لوله‌هاي PVC سوراخ‌دار كم‌فشار به ترتيب برابر با 0/57، 0/52 و 0/51 در روش GRA-TOPSIS-Entropy محاسبه شد كه اختلاف معناداري نداشتند. نتايج حاكي از اولويت سامانه‌هاي قطره‌اي سطحي و سپس لوله‌هاي كم‌فشار PVC سوراخ‌دار در منطقه مورد مطالعه بود. نتايج درجه تشخيص به عنوان شاخصي براي بررسي پايداري و قابليت اطمينان دو روش GRA-TOPSIS-Entropy و PCA به ترتيب برابر با 1/10 و 1/08 محاسبه شد كه نشان‌دهنده قابل قبول بودن رتبه‌هاي حاصل از دو روش مي‌باشد. بر اساس نتايج تحقيق حاضر، استفاده از روش تركيبي GRA-TOPSIS-Entropy با منطق رياضي و بهينه‌سازي غيرخطي قوي مي‌تواند در انتخاب صحيح سامانه آبياري باغ‌هاي پسته مؤثر واقع شود.
چكيده لاتين :
The importance of pistachio production and water resource shortage in Iran reveals the necessity of irrigation system selection, as an important driving-force to upgrade agricultural. Therefore, ranking evaluation of irrigation systems in pistachio orchards is considered as a practical and useful problem in the water and economic fields. In the present study, a multi-criteria decision-making approach as integrated method of grey relational analysis-TOPSIS-Entropy (GRA-TOPSIS-Entropy) was applied for ranking of modern pressurized systems in pistachio orchards. The results of GRA-TOPSIS-Entropy method were compared with ranks of systems from principal component analysis (PCA). For this purpose, 7 surface drip irrigation systems, 4 subsurface drip irrigation systems, and 2 perforated low-pressure PVC pipes systems in the pistachio orchards of Kerman province were assessed and ranked. The evaluation was processed using important quantity and quality variables of leaf area, new branch length, yield, percentage of blank nuts, percentage of split nuts, pistachio ounce, and water use efficiency. The mean ultimate decision index of surface drip irrigation, subsurface drip irrigation, and perforated low-pressure PVC pipes systems using GRA-TOPSIS-Entropy method were equal to 0.57, 0.52, and 0.51, respectively that had not significant difference. The results indicated that surface drip irrigation and perforated low-pressure PVC pipes systems are the optimal systems in the studied area. The results of discrimination degree as an index for investigating stability and reliability of GRA-TOPSIS-Entropy and PCA methods calculated as 1.10 and 1.08 that showed the ranking results are reasonable. Based on the achieved results, the integrated GRA-TOPSIS-Entropy method with strong mathematical and non-linear optimization background can be useful to select appropriate pressurized irrigation systems in pistachio orchards.
