بررسي الگوي كشت بهينه متناسب با آب قابل برنامه‌ريزي و تعادل‌بخشي آبخوان‌ها (مطالعه موردي محدوده مطالعاتي قم-كهك)

Investigation of Optimum Cropping Pattern Proportional to Allocable Water and Balancing Aquifer (Case Study of Qom-Kahak Study Area)

سهم بالاي مصرف آب كشاورزي در مقايسه با ساير بخش‌ها و بحران جدي كم آبي سال‌هاي اخير، اصلاح و پيشنهاد الگوي بهينه كشتي كه مصرف آب را كاهش و بهره‌وري استفاده از آن را افزايش دهد، از الزامات اكثر دشت‌هاي ممنوعه و بحراني كشور است. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگوي بهينه كشت متناسب با آب قابل برنامه‌ريزي كشاورزي (منابع آب زيرزميني) ابلاغي وزارت نيرو در سطح آبخوان محدوده مطالعاتي قم –كهك و جبران كسري تجمعي درازمدت آبخوان و تاكيد بر شاخص‌هاي پايداري كشاورزي در افق برنامه‌ريزي بيست ساله صورت گرفته است. براي شبيه‌سازي رفتار مولفه‌هاي بارندگي از خروجي‌هاي سناريو A2 مدل اقليمي HADCM3 بهره گرفته و با استفاده از معادله پيوستگي بيلان، حجم آب قابل تخصيص به بخش زراعي در هر سال برآورد گرديد. سپس با بكارگيري مدل‌هاي برنامه‌ريزي آرماني فازي، الگوهاي زراعي پايدار در چارچوب محدوديت‌هاي فني ارائه شد. نتايج نشان داد كه اجراي الگوهاي زراعي پيشنهادي علاوه بر جبران كسري 536 ميليون مترمكعبي و تعادل‌بخشي آبخوان محدوده مطالعاتي در طي افق برنامه‌ريزي، سبب خواهد شد كه اشتغال نيروي كار و بهره‌وري فيزيكي مصرف منابع آبي، كودها و سموم شيميايي به‌ترتيب 10/7، 106، 4/1 و 8/8 درصد افزايش و مصرف منابع آبي، كودها و سموم شيميايي به‌ترتيب 2/48، 9/3 و 8 درصد كاهش، يابد. لذا به مسئولان منطقه‌اي پيشنهاد مي‌شود اجراي الگوهاي زراعي پيشنهادي را در اولويت قرار دهند كه اين امر نيازمند تدوين الزامات قانوني، سياست‌هاي تشويقي و تنبيهي و برگزاري دوره‌هاي آموزشي و ترويجي مي‌باشد.

The high share of agricultural water consumption compared to other sectors and the serious crisis of dehydration in recent years reform and offer optimal crop pattern that reduces water consumption and increases the efficiency of its use, the requirements of most forbiddens and critical plains of the country. The purpose of this study was to provide optimal cropping pattern in relation to Allocable Water agriculture communicated by the Ministry of Energy and the long-term cumulative accumulation deficit of aquifers and the emphasis on agricultural sustainability indicators in the twenty-year planning horizon, Qom-Kahak study area. To simulate rainfall component behavior, outcomes of A2 scenario for the HADCM3 climatic model were used and using the continuity equation balance,the volume of water allocated to the crop sector was estimated each year. Then, using fuzzy utopian planning models, sustainable agriculture patterns were presented within the framework of technical constraints. The results showed that the implementation of the proposed agronomic models will in addition to offset the deficit of 536 million cubic meters and aquifer balance in the study area over the planning horizon, It will increase labor force and physical productivity of water, fertilizers and pesticides consumption will increase by 10.7%, 106%, 4.1% and 8.8% respectively, and water resources, fertilizers and chemicals consumption will reduce by 48.2%, 3.9%, 8 respectively.. Therefore, it is suggested to regional authorities to prioritize the implementation of proposed agro-projects, which requires the development of legal requirements, incentive and punitive policies, and conducting training and extension courses.