مقايسه روش‌هاي FAO، USDA و FRWMO در تهيه نقشه قابليت اراضي حوزه آبخيز گلازچاي اشنويه

Comparison of FAO, USDA, and FRWMO Methods in Preparation of Land Capability Map of Oshnavieh Galazchai Watershed, Iran

ارزيابي قابليت‌هاي كاربري اراضي مبتني بر شرايط منطقه براي كاهش اثرات انساني بر منابع طبيعي و شناسايي كاربري‌هاي متناسب ضروري است. حال آن‌كه انتخاب شيوه مناسب بررسي قابليت اراضي در مقياس حوزه آبخيز كم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. از اين‌رو مطالعه حاضر با هدف كاربست و اعتبارسنجي سه روش سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد (FAO)، وزارت كشاورزي ايالات متحده امريكا(USDA) و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور (FRWMO) در ارزيابي قابليت اراضي حوزه آبخيز گلازچاي اشنويه در آذربايجان غربي انجام شد. بر همين اساس با استفاده از داده‌هاي موجود و تهيه 122 نمونه خاك و هم‌چنين ويژگي‌هاي توپوگرافي و هواشناسي، نقشه معيارهاي مختلف و بر اساس استانداردهاي ذكر شده در سه روش مذكور قابليت اراضي براي آبخيز مطالعاتي تهيه شد. نتايج نشان داد بيش‌ترين تغييرات مطلق در مدل FRWMO با مساحت 6682 هكتار و كم‌ترين تغييرات مطلق نيز در مدل FAOبا مساحت 5656 هكتار بوده است. از طرفي ديگر بيش‌ترين عدم تطابق كاربري فعلي با قابليت اراضي در روش FRWMO با شاخص Kappa 0/64 بود كه به‌دليل اعمال شيب‌هاي زياد براي كاربري‌هاي كشاورزي و باغي است. بنابراين توصيه مي‌شود برنامه‌ريزي كاربري اراضي با توجه به قابليت اراضي منطقه و هم‌چنين در نظر گرفتن شرايط اقتصادي و اجتماعي ذي‌نفعان آبخيز پس از اعمال تغييرات كاربري، به‌نحوي انجام شود كه رضايت حداكثري همه ذي‌نفعان را در پي داشته و منجر به پايداري حوزه آبخيز شود.

Assessment of land use capabilities based on regional conditions is essential to reduce human impacts on natural resources and to identify suitable land uses. However, the selection of appropriate method for evaluating the potential of the land at the watershed scale has received less attention. Therefore, the present study aimed to apply and validate three methods of FAO, USDA and the Forests, Range and Watershed Management Organization (FRWMO) in assessing the land capability of the Oshnavieh Galazchai Watershed in West Azerbaijan, Iran. Towards this, different criteria were assessed for designation of land capability for the Galazchai Watershed based on the available standards. Corresponding available data were consequently obtained using 122 soil samples taken throughout the watershed as well as topographic and meteorological information. According to the results of the study, the highest and the lowest absolute changes were regarded to the FRWMO and FAO methods with an area of 6682 and 5656 ha, respectively. On the other hand, the maximum disagreement was found between the current land use with the FRWMO method with Kappa of 0.64, which is due to allocation of land with steep slope to agriculture and orchard. Hence, it is recommended to allocate land to different uses according to the land potential of the region and also considering the economic and social conditions of watershed stakeholders after applying land use changes to maximize the satisfaction of all stakeholders and lead to sustainability of the study watershed.