بررسي اثر متقابل سرمايه انساني و انباشت سرمايه در كشورهاي منتخب منطقه منا: رويكرد سيستم معادلات همزمان

رشد و توسعه اقتصادي پايدار در كشورها نتيجه تعامل و استفاده بهينه از عوامل اثرگذار اقتصادي، اجتماعي و سياسي با توجه به واقعيت آن كشورها است. در اين بين سرمايه انساني به عنوان مهم‌ترين عامل رشد و توسعه اقتصادي كشورها علاوه بر اثر مستقيم بر توليد، بر ساير عوامل توليد نيز اثرگذار بوده و از آن‌ها نيز تأثير مي‌پذيرد. از اين رو، پژوهش حاضر به دنبال بررسي اثر متقابل بين سرمايه انساني و انباشت سرمايه در كشورهاي منتخب حوزه منا كه مهمترين ويژگي آن‌ها وجود درآمدهاي حاصل از منابع طبيعي است و همچنين در اين پژوهش از رويكرد سيستم معادلات همزمان براي دوره زماني 2019-1996 استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه سرمايه انساني و انباشت سرمايه در كشورهاي مورد مطالعه اثر مثبت و متقابل بر يكديگر دارند و افزايش تورم به عنوان يكي از مهمترين متغيرهاي كلان اقتصادي از طريق گسترش فضاي نا اطميناني اقتصادي، سبب كاهش انباشت سرمايه مي‌شود. همچنين درآمدهاي ناشي از فروش منابع طبيعي كه يكي از ويژگي‌هاي بارز در كشورهاي مورد مطالعه است، اثر منفي بر انباشت سرمايه و سرمايه انساني دارد. و در نهايت، توليد ناخالص سرانه بدون نفت، تأثير مثبت بر سرمايه انساني در كشورهاي مورد مطالعه داشته است