بازنگري در رابطۀ اخلاق هنجاري و كاربردي (در پرتو بحران كرونا)

نظريه‌هاي مختلف در اخلاق هنجاري، معيارهاي متفاوتي براي فعل اخلاقي ارائه مي‌دهند. در عين حال تصور غالب اين است كه به كار بستن هر يك از نظريه‌هاي اخلاق هنجاري مي‌تواند مسائل اخلاقي عملي را حل كند. بدين ترتيب عموماً معتقدند كه اخلاق كاربردي حرفه‌اي، چيزي بيش از اخلاق هنجاري نيست. اما عده زيادي از فيلسوفان اخلاق و متخصصين اخلاق حرفه‌اي با اين رويكرد قياسي دربارۀ ربط هنجاريكاربردي مخالفند و با اعتقاد به رويكردي فراينديبه اخلاق كاربردي ادعا مي‌كنند كه اخلاق كاربردي، صرفاً مبتني بر يك مجموعه اصول پيشيني در اخلاق هنجاري نيست و نياز به بهره‌گيري از تجربه‌هاي انساني در شرايط خاص دارد. بلايا و حوادث طبيعي و بشري، بزنگاه‌هايي هستند كه معيارهاي اخلاق هنجاري در شرايط عادي را به چالش مي‌كشند و ضرورت مطالعات ويژه‌اي (تحت عنوان اخلاق بلايا) را يادآوري مي‌كنند. در اين راستا و به بهانۀ فراگير شدن بيماري كرونا، مقالۀ حاضر به اين مسئله مي‌پردازد كه آيا چالش اخلاقي اولويت‌بندي و ترياژ بيماران كرونايي براي دريافت منابع و خدمات درماني را مي‌توان صرفاً بر اساس نظريه‌هاي اخلاق هنجاري حل كرد؟ پاسخ اين مقاله به اين پرسش منفي است. رويكرد مختار مقاله، مبتني بر يك فرايند رفت‌وبرگشتي تأملي بين دو سطح قواعد عام و قضاوت‌هاي خاص (موردي) اخلاقي است. در واقع در هر موقعيت حرفه‌اي، رابطه بين عام و خاص و هر دو سوي اين رابطه، قابليت تغيير دارند و متخصصين اخلاق حرفه‌اي تشخيص مي‌دهند كه در آن مورد، كدام‌ يك از طرفين رابطه (يا هر دو) را در جهت انسجام با ديگري تغيير دهند.