مقايسه‌ ويژگي‌‌هاي رويشي و ريخت‌شناسي در نهال‌هاي حاصل از قلمه پروونانس‌هاي سفيدپلت (.Populus caspica Bornm)

به‌منظور ارزيابي تفاوت‌هاي رويشي و ريخت‌شناختي سفيدپلت‌ (Populus caspica Bornm.) در 15 توده شاخص در سراسر جنگل‌هاي هيركاني، سه درخت از هر توده انتخاب شد. در اسفند‌ماه 1395، قلمه‌هاي يك‌ساله تهيه‌شده از اين پايه‌ها در ايستگاه تحقيقات چمستان كاشته شدند. پس از يك سال، نهال‌ها كف‌بر شدند. در زمستان سال بعد، قلمه‌گيري از جست‌هاي يك‌ساله انجام گرفت. اين قلمه‌ها در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار كاشته شدند. در ابتداي تيرماه، نمونه‌برداري از پنج برگ از هر نهال‌ متعلق به درختان هر توده انجام گرفت و 17 صفت ريخت‌شناسي و رويشي برگ‌ها همراه با قطر و ارتفاع نهال‌ها ثبت شدند. به‌منظور آناليز داده‌ها از تحليل خوشه‌اي، تجزيه واريانس دوطرفه و آزمون مقايسه ميانگين دانكن استفاده شد. براساس نتايج تحليل خوشه‌اي، ويژگي‌‌هاي ريخت‌شناسي و رويشي به چهار گروه تفكيك شدند. يافته‌ها نشان داد كه قلمه‌هاي استان گلستان، بيشترين تنوع ريخت‌شناسي را داشتند. بيشينه و كمينه رويش قطري و ارتفاعي به‌ترتيب متعلق به قلمه‌هاي رستم‌آباد گيلان و جنگل گلستان بود، اما به‌دليل حضور توده‌هاي مادري آن‌ها در مرز اقليم خزري و ايراني توراني، از نظر ويژگي‌هاي ريخت‌شناسي تعداد رگ‌برگ، عرض در 10 درصد طول برگ، بيشينه عرض برگ و عمق لوب، كمترين مقدار را در بين چهار گروه داشتند، بنابراين اين ويژگي‌ها را مي‌توان مشخصه ريخت‌شناسي سفيدپلت در مناطق مرزبوم (Ecotone) دانست. به‌طور كلي، مناطق مذكور به‌ويژه رستم‌آباد گيلان به‌دليل رويش زياد و تفاوت با ژنوتيپ‌هاي ديگر واقع در گسترشگاه سفيدپلت، ارزش حفاظتي قابل‌ملاحظه‌اي دارند و مي‌توانند در برنامه‌هاي اصلاحي آينده استفاده شوند.