اثرات الگوي كشت بهينه بر وضعيت هيدرولوژيكي و اقتصادي حوضه آبريز زاينده‌رود: كاربرد مدل هيدرولوژيكي-اقتصادي

مقدمه و هدف: منابع آب در حوضه‌ي آبريز رودخانه‌ زاينده‌رود به دليل خشكسالي و اثرات تغيير اقليم در دهه‌هاي اخير به شدت كاهش يافته و معيشت كشاورزان در سطح حوضه را با چالش همراه ساخته است. از اين‌رو ارائه يك الگوي كشت هدفمند در جهت افزايش رفاه كشاورزان با توجه به پارامترهاي هيدرولوژيكي سطح حوضه مي‌تواند نقش موثري در بهبود اوضاع هيدرولوژيكي و اقتصادي سطح حوضه ايفا نمايد.مواد و روش ها: در اين مطالعه مدل شبيه‌سازي هيدرولوژيكي (مدل WEAP) با مدل بهينه‌يابي اقتصادي با هدف بيشينه‌سازي بازده برنامه‌اي كشاورزان با يكديگر تلفيق شده‌است. همچنين، جهت برآورد نياز آبي و عملكرد محصولات تحت بررسي، از ماژول MABIA استفاده شد.يافته ها: نتايج نشان داد كه در با بكارگيري الگوي كشت بهينه اقتصادي نسبت به شرايط كنوني، بازده برنامه‌اي براي مناطق نجف‌آباد، مهيار شمالي، لنجانات، كوهپايه-سگزي، اصفهان-برخوار و بن-سامان به ترتيب 14، 5، 15، 18، 15 و 20 ميليون ريال در هكتار افزايش خواهد يافت. هم‌چنين، با افزايش سهم بكارگيري فناوري‌هاي نوين آبياري در الگوي بهينه نسبت به الگوي كنوني، پارامترهاي هيدرولوژيكي سطح حوضه از جمله مقدار تقاضاي تأمين نشده آب حدود 14 درصد كاهش و درصد قابليت اطمينان تأمين تقاضاي آب حدود 2 درصد بهبود خواهد يافت.بحث و نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه مي‌توان با بكارگيري يك الگوي كشت بهينه، تضاد دو هدف اقتصادي و هيدرولوژيكي را مرتفع و بهبود شرايط اقتصادي و هيدرولوژيكي سطح حوضه را ممكن ساخت.