بازنمايي دلدادگان شرقي در تصويرسازي‌هاي رباعيات خيام

سنت تصويرگري رباعيات خيام در زبان فارسي برخلاف شاهنامه و خمسه  نظامي برخاسته از سنت نگارگري ايراني نيست، بلكه بيشتر بايد آنرا پديده‌اي خارجي دانست. پژوهش حاضر توصيفي تحليلي است و گردآوري اطلاعات آن به روش كتابخانه‌اي و به شيوه اسنادي تاريخي صورت گرفته است و به بررسي بيش از 20 نسخه‌ انگليسي مصور رباعيات خيام و چند نسخه فارسي مي‌پردازد. پرسش اصلي اين مقاله اينست كه چه رابطه‌اي ميان نقش معروف ليلي مجنون و رباعيات خيام وجود دارد؟ آيا اين نقش برگرفته از سنت‌ بازنمايي دلدادگان در نگارگري ايراني است؟ بازنمايي دلدادگان يا عشاق يكي از مهمترين ايده‌هاي بصري شده رباعيات است، كه بخشي از اين ادراك نتيجه ترجمه بينازباني و بين‌نشانه‌اي است. مقاله بر اساس نظريه بازنمايي استوارت هال، مطالعه در بافت گفتماني اشعار و در نظر گرفتن شرايط اجتماعي و فرهنگي اروپاي قرن نوزدهم به اين فرضيه پاسخ مي‌دهد كه تصويرسازي دلدادگان در رباعيات و برجسته كردن عناصر اروتيك در اين بازنمايي‌ها ادامه تفكر شرق‌انگارانه غربي‌ها از شرق هزار و يك شبي است و بازنماي ذهنيت غربيان از مفهوم عشق و دلدادگي با توجه به چارچوب‌هاي اخلاقي و عرفي  آنان است كه با مفهوم دلدادگي در جامعه ايراني متفاوت است.