ارزيابي شيوه‌هاي عمل‌آوري متفاوت رنگدانه شنگرف در رسالات كتاب‌آرايي قرون 10 و 11 هجري قمري

شنگرف، در نگارگري ايران از ديرباز رنگي پركاربرد، با كيفيت و ماندگاري بالا بوده است. در مورد روش تهيه و آماده‌سازي اين رنگ در رسالات كتاب‌آرايي مطالب مهمي ذكر شده اما از لحاظ عملي اين روش‌ها كمتر مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. هدف از اين پژوهش بررسي كيفيت بصري رنگ حاصل از رنگدانه شنگرف آماده‌سازي شده براساس متون رسالات قرون 10 و 11هجري قمري است، با اين پرسش اصلي كه براساس معيارهاي استاندارد، رنگ هاي حاصل از روش هاي متفاوت آماده سازي، چه تفاوت هايي دارند؟ در اين پژوهش روش‌هاي آماده‌سازي اين رنگدانه در پنج رساله كتاب‌آرايي شاخص متعلق به قرون مذكور، براساس روش هاي توصيفي – تحليلي و آزمايشگاهي با استناد به منابع كتابخانه‌اي و بازتوليد عملي رنگدانه، بررسي شده است. نتايج بررسي رسالات كتاب‌آرايي حاكي از تفاوت آماده سازي شنگرف در مرحله اسيدشويي با دو اسيد آلي (آب ليمو ترش و آب‌انار ترش) است. جهت بررسي تفاوت ته‌رنگ‌ نمونه هاي بازتوليد شده، نياز به سيستم شبيه ساز بينايي انسان در شرايط استاندارد بود. اين امر با استفاده از آناليز اسپكتروفتومتر انعكاسي در سيستم استاندارد فضارنگ CIEXYZ، CIELAB و CIELCH انجام شد. نتايج حاصل نشان‌دهنده بازسازي فام قرمز با ته‌رنگ‌هاي متفاوت شامل تناليته قرمز شفاف، ته رنگ نارنجي و ته رنگ صورتي براي نمونه‌هاي مختلف شنگرف‌ توليد شده با مواد اسيدشويي متفاوت است.