حس‌مكان در فضاي حقيقي و مجازي و نقش آن در معناسازي وتجربه اثر هنري

تجربه اثر هنري، تنها مي‌تواند در فضا متصوّر باشد و دادوستد مفسّرانه مخاطب و اثر، فهم زيبايي‌شناسانه و معنابخشي، در فضاست كه حادث مي‌شود. شكل‌گيري مفاهيم نوظهوري چون حقيقت‌مجازي، قطعيّت حواس و تجربه‌ي شناخته‌شده‌ي آدمي از  بُعد مكان را به چالش كشيده‌است و نياز به بازنگري شيوه سنّتيِ تحليل حس‌مكان راكه تاكنون بيشتر در مباحث معماري و شهرسازي و با رويكردي كالبدي تعريف مي‌شده بيش‌ازپيش ايجاد نموده‌است. در اين مقاله، كه از منظر پديدار‌شناسي، و به‌روش توصيفيتحليلي به بررسي نقش دامنه‌هاي فضا در تفسير مخاطب از اثر مي‌پردازد و نقش حقيقت و مجاز در توليد معنا و تجربه زيبايي‌شناسانه اثر را مورد كنكاش قرارمي‌دهد، مسأله‌ي اصلي،  قياسِ دركِ بدنمند و ذهني يك مكان و تأثيرات آن در به فهم آمدن اثر هنري است. اينكه تلقّي آدمي از واقعيّت مكان و درك آثار، چگونه با طرح  فضاهاي غيرحقيقي دستخوش تحول گشته؟ نتايج حاصل از بررسيِ ابعادي از فضا كه به رابطه اثر و مخاطب مي‌پردازد، منجر به آسيب‌شناسيِ حذف بُعد حقيقي مكان در نمايش اثر شده‌است كه از وجه زيبايي‌شناختي و نيز اجتماعي موجب شكل‌گيري بحراني به نام انساني‌زدايي مي‌گردد و درنتيجه تلاش براي تجربه اثر تنها در بُعد غيرمادّي، تجربيات مشاهده‌گر را به سطح پايين‌تري از ادراك  تنزل  مي‌دهد.