تأثير كم‌آبياري، مايكوريزا و سيستم تغذيه‌ نيتروژن بر ويژگي‌هاي شيميايي خاك، محتواي روغن و عملكرد بيولوژيك خرفه (Portulaca oleracea L.)

Effect of deficit irrigation, mycorrhiza and nitrogen nutrition system on some chemical properties of soil, oil content and biological yield of Purslane (Portulaca oleracea L.)

به‌منظور بررسي تأثير تلفيقي منابع كود نيتروژن (دامي و اوره) و مايكوريزا در شرايط تنش كم‌آبي بر ويژگي‌هاي شيميايي خاك و عملكرد بيولوژيك و روغن خرفه، آزمايشي در سال‌هاي 1394-1395 در شهر قم، به‌صورت فاكتوريل اسپليت‌پلات و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتورهاي اصلي شامل دو سطح آبياري (آبياري در سطح 50 و 70 درصد آب قابل‌استفاده) و دو سطح مايكوريزا (با و بدون مايكوريزا)بودند. شش سطح كودي نيتروژن، تلفيقي از كود دامي (گوسفندي و مرغي) و كود شيميايي اوره شامل (بدون كود، 100% كود دامي، 75% كود دامي و 25% اوره، 50 درصد كود دامي و 50% اوره، 25% كود دامي و 75% اوره و 100% اوره) به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند.نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبي سبب كاهش هدايت الكتريكي، كلونيزاسيون قارچ مايكوريزا (3/30 و 3/15 درصد به ترتيب در سال اول و دوم)، محتواي نيتروژن كل، فسفر و پتاسيم خاك و عملكرد بيولوژيك (3/21 و 7/17 درصد به ترتيب در سال اول و دوم) و افزايش محتواي روغن برگ خرفه شد. همچنين كود دامي در تلفيق با كود اوره و مايكوريزا، با تعديل اثرات منفي تنش كم‌آبي و افزايش دسترسي عناصر غذايي سبب افزايش عملكرد بيولوژيك (50% كود دامي و 50% اوره) و محتواي روغن برگ خرفه (25% كود دامي و 75% اوره) و كاهش مصرف كود اوره شدند. تجزيه بقاياي گياه شورزيست خرفه در خاك، باعث افزايش هدايت الكتريكي و ميزان پتاسيم خاك شد و با تعديل اثرات منفي تنش كم‌آبي توانست عملكرد بيولوژيك قابل قبولي را در شرايط كمبود آب توليد نمايد. كليدواژه‌ها

To investigate the effect of integrated nitrogen fertilizers (manure and urea) resources and mycorrhiza under water deficit stress on soil chemical properties and biological yield of Purslane, an experiment was conducted in Qom during 2015-2016 growing seasons. Treatments were arranged as a factorial split plot in a randomized complete block design with three replications. A factorial combination of two levels of irrigation (Irrigation at 50% and 70% of available water) and two treatments of mycorrhizal (inoculated and non-inoculated) were assigned as the main plots. The subplots consisted of six different sole and integrated combinations of fertilizers consisting of manure (sheep and chicken) and urea fertilizer (control, without fertilizers, 100% manure, 75% manure+25% urea, 50% manure+50% urea, 25% manure + 75% urea, and 100% urea). Results showed that water deficit stress increased oil content and decreased the electrical conductivity, total nitrogen, phosphorous, potassium of soil, mycorrhiza colonization (30.3% and 15.3 %( and biological yield (21.3% and 17.7 %( of purslane in first and second year, respectively. Also, manure in combination with urea fertilizer and mycorrhiza increased the biological yield (50% Manure+50% urea) and oil content (25% Manure+75% urea) in purslane leaf and reduced the consumption of urea fertilizer by modifying the negative effects of water deficit stress and increasing the availability of nutrients. Decomposition of halophyte purslane plant residues in soil increased the electrical conductivity and potassium content of the soil. Due to the key role of potassium in fertility and osmotic regulation of soil, it could produce acceptable biological yield in water stress conditions.