محذور اختلاف متناقضان در جهت

The problems of the proviso of modal opposition between the contradictory propositions

منطقدانان مسلمان دو قضيه‌ي موجهه را در صورتي متناقض مي‌دانند كه در كم، كيف و جهت، اختلاف و در ساير اجزاءِ تشكيل دهنده‌ي قضيه، وحدت داشته باشند. از نظر اين متفكران اگر دو قضيه‌ي متناقض داراي جهت واحد باشند، محذور امتناع (اجتماع يا ارتفاع) نقيضين پيش خواهد آمد. راه احتراز از اين محذور از نظر اين منطقدانان، اختلاف جهت قضايا در متناقضان است. در نوشتار حاضر نشان داده خواهد شد كه وحدت متناقضان در جهت، هيچ محذوري ندارد و برخلاف آنچه منطقيان مزبور پنداشته‌اند، اتفاقا اين اختلاف در جهت است كه محذور ارتفاع نقضين (كذب متناقضان) را پيش خواهد آورد. از نظر اين نوشتار، ريشه‌ي اشتباه منطقدانان قديم، خلط ضرورت نفي با نفيِ ضرورت (و نيز دوام نفي با نفي دوام)بوده است. و بايد وحدت در جهت را از وحدت‌هاي معتبر در تناقض دانست و نه از مواردِ اختلاف در متناقضان. بنابراين قضاياي موجهه‌ي متناقض نيز همانند قضاياي مطلقه فقط در كم و كيف با هم اختلاف دارند و نيازي به اختلاف در جهت نيست.

In this article, we research this issue: The problems of the proviso of modal opposition between the contradictory propositions. Most of the logicians in Islamic world have accepted the modal opposition as a proviso of contradiction between two modal propositions. In their opinion, if two contradictory propositions had a common modality, we should deny either the Law of Non-Contradiction or the Principle of Excluded Middle. So, there is no choice but opposition in “Modality”. In this paper, I want to show that the sameness of modalities has no problem; and contrary to what the logicians thought, it is the modal opposition that leads to deny the Principle of Excluded Middle. From the point of view of this paper, the root of the mistake is confusion between ‘necessity of negation’ and ‘negation of necessity’ (as well as between ‘perpetuity of negation’ and ‘negation of perpetuity’). So, the modal sameness is needed for contradiction, not the modal opposition.