كليدواژه :
برنج , تفكيك متجاوز , تجزيه مسير , رگرسيون گام به گام
چكيده فارسي :
به‌منظور تسهيل در امر گزينش ژنوتيپ‌هاي جديد، ارزيابي تنوع و تحليل روابط بين صفات موثر بر عملكرد دانه برنج در جمعيت‌هاي 2F حاصل از تلاقي رقم عنبربو به‌عنوان والد مادري با ارقام پاكوتاه و پرمحصول شفق و نجفي به‌عنوان والد پدري، 450 ژنوتيپ (240 ژنوتيپ از تلاقي عنبربو ×نجفي و تعداد210 ژنوتيپ از تلاقي عنبربو ×شفق)، همراه با ژنوتيپ‌هاي والدي در گلخانه كاشته شدند و عملكرد دانه به همراه 16 صفت مختلف زراعي ديگر بررسي شد. با مقايسه آماره‌هاي توصيفي برآورد شده از ژنوتيپ‌هاي والدي و نتاج F2حاصل از آن‌ها، تفكيك متجاوز براي صفات مختلف برآود شد. همبستگي ساده صفات وزن خشك خوشه، تعداد دانه در بوته، عملكرد بيولوژيك، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در خوشه، شاخص برداشت، وزن صد دانه، ارتفاع، طول خوشه و طول پدانكل با عملكرد دانه مثبت و معني‌دار بود. به‌منظور گزينش صفات توجيه‌كننده عملكرد دانه، تجزيه رگرسيون گام به گام انجام شد و صفات وزن خشك خوشه، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، تعداد دانه در خوشه، فاصله گره اول تا گره دوم ساقه و فاصله طوقه تا اولين گره، به‌عنوان موثرترين صفات بر عملكرد دانه وارد مدل شدند. تجزيه ضريب مسير نشان داد كه بيشترين اثرات مستقيم و مثبت، به ترتيب به صفات تعداد دانه در بوته (834/0)، وزن صد دانه (348/0) و وزن خشك خوشه (122/0) تعلق داشت. در اين تحقيق، صفات تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و وزن خشك خوشه كه به‌عنوان شاخص‌هاي انتخاب براي بهبود عملكرد دانه در برنج شناسايي شدند، به‌منظور استفاده در پروژه‌هاي اصلاحي برنج توصيه مي‌شوند. با توجه به تنوع فنوتيپي ايجاد شده در بين نتاج 2F براي صفات مختلف (دامنه تغييرات و ضريب تغييرات بالا) در اين تحقيق و بكارگيري تفكيك يافته‌هاي مطلوب در برنامه‌هاي به‌نژادي، مي‌توان در نسل‌هاي بعد به ارقامي با خصوصيات مورد نظر و افزايش عملكرد دست يافت.
كليدواژه‌ها
چكيده لاتين :
In order to facilitate the selection of new genotypes, diversity evaluation and analysis of relationships of effective traits on grain yield of rice in F2 populations produced by crossing of Anbarbo cultivar as mother parent with semi dwarf and highly produced by Shafagh and Najafi as paternal parents, 450 F2genotypes with three control varieties (Anbarbo, Shafagh and Najafi) were evaluated and grain yield and 16 different agronomic traits were investigated. By comparing the descriptive statistics of the parental cultivars and the resulting F2 progenies, positive and negative transgressive segregation was observed for most traits such as yield, harvest index, peduncle length and number of fertile tillers. Dry weight of panicle, number of grains per plant, biological yield, number of fertile tillers and grain per panicle, harvest index, 100-grain weight, height, panicle length and peduncle length had positive and significant correlations with grain yield. To select grain yield justifying traits, stepwise regression analysis was performed and dry weight of panicle ,number of grain per plant, 100-grain weight, number of grains per panicle, first and second internode lengths were introduced into the model as the most effective traits on grain yield. Path coefficient analysis showed that the most direct and positive affecting traits were number of grains per plant (0.834), 100-grain weight (0.348) and dry weight of panicle (0.122), respectively. In this research, grain number per plant, 100-grain weight and dry weight of panicle were identified as selection indexes for improving grain yield in rice and recommended for use in rice modification projects. According to the phenotypic variation observed among F2 progenies for different traits (variation range and coefficient of variation) in this study and applying the desired segregation in breeding programs, it could be achieved new lines with the desired characteristics and increased yield in later generations.
