ارزيابي عملكرد و شاخص‌هاي سودمندي كشت مخلوط سياهدانه و شنبليله در شرايط كنترل و عدم كنترل علف‌هاي هرز

Evaluation of yield and productivity indices of black cumin and fenugreek intercropping under weedy and weed-free conditions

به­منظور بررسي نسبت­هاي مختلف كشت مخلوط سياهدانه و شنبليله بر عملكرد، اجزاي عملكرد و درصد روغن در شرايط كنترل و عدم كنترل علف­هرز، آزمايشي به­صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در دانشگاه ولي­عصر (عج) رفسنجان در سال زراعي 1394 اجرا شد. تيمارها شامل تركيب نسبت­هاي كشت مخلوط (كشت خالص سياهدانه، كشت خالص شنبليله، 25% سياهدانه + 75% شنبليله، 50% سياهدانه + 50% شنبليله و 75% سياهدانه + 25% شنبليله) و مديريت علف­هاي هرز (كنترل و عدم كنترل) بودند. نتايج نشان داد كه در كشت خالص، هر دو گياه عملكرد بهتري داشتند، درحالي­كه ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن در الگوهاي كشت مخلوط بيشتر بودند. الگوهاي كشت مخلوط نسبت به كشت خالص، داراي مزيت نسبي بودند و در همه نسبت­هاي كشت مخلوط، مجموع عملكرد نسبي بيشتر از يك بود. كشت مخلوط 25% سياهدانه + 75% شنبليله در شرايط كنترل علف­هاي­هرز بيشترين مجموع عملكرد نسبي (55/1) را داشت. كنترل علف­هاي‌هرز در الگوهاي كشت مخلوط بهتر بود، به­طوري­كه تعداد و وزن خشك علف­هاي‌هرز در كشت مخلوط به­طور معني­داري كمتر بود. درصد كاهش عملكرد شنبليله در اثر حضور علف­هاي‌هرز در كشت خالص، 2/87 درصد و در الگوهاي كشت 25 درصد سياهدانه + 75 درصد شنبليله، 75 درصد سياهدانه + 25 درصد شنبليله و 50 درصد سياهدانه +50 درصد شنبليله، به­ترتيب برابر با 8/34، 1/27 و 25 درصد بود. به­طوركلي نتايج اين پژوهش نشان داد كه كشت مخلوط در الگوي 25% سياهدانه + 75% شنبليله، ضمن افزايش مجموع عملكرد نسبي، سبب بهبود كنترل علف­هرز شد. كليدواژه‌ها

To study the effects of different intercropping ratios of black cumin and fenugreek on yield, yield components and oil percentage under weedy and weed-free conditions, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications at Vali-e-Asr Rafsanjan University in 2015. The treatments included five intercropping ratios (black cumin sole cropping, fenugreek sole cropping, 25% black cumin + 75% fenugreek, 50% black cumin + 50% fenugreek and 75% black cumin + 25% fenugreek) and weed management (with and without weed control). Results showed that yield of both plants were greater in sole cropping treatments, whereas the highest plant height, 1000- seed weight and seed oil were obtained from intercroppings. Intercropping systems had a relative advantage than sole cropping and total relative yield (TRY) was more than 1 in all intercropping ratios. The highest TRY was achieved in 25% black cumin +75% fenugreek (1.55) treatment under weed control conditions. Intercropping caused better weeds control, so that the number and dry weight of weeds was reduced in intercropping treatments. The yield loss due to weeds was 87.2% in sole crop and in 25% black cumin +75% fenugreek, 75% black cumin +25% fenugreek and 50% black cumin +50% fenugreek treatments were 34.8%, 27.1% and 25%, respectively. Overall, the result of this research revealed that while 25% black cumin +75% fenugreek intercropping increased TRY, it also improved weeds control.