بررسي تغييرات آناتومي و بيومتري چوب كششي صنوبر Populus alba تحت اثر تيمارهاي خم متناوب، كوددهي نيتروژن و هورمون جيبرلين

Anatomical Variations in Tension Wood of Populus alba under alternate bending, nitrogen fertilization and gibberellin treatments

صنوبر ازجمله گونه هاي پركاربرد در صنعت كاغذسازي مي باشد و نياز به توليد چوب آن به صورت زراعت چوب و بررسي عوامل موثر در ويژگي هاي بيومتري الياف، آناتومي، فيزيكي، شيميايي چوب آن بسيار حايز اهميت است. ازجمله عكس العمل هاي درختان چوبده ازجمله صنوبر به تنش ها و عوامل محيطي، تشكيل چوب واكنشي (چوب كششي) در ساختار چوب آن ها مي باشد. چوب كششي منبع غني از سلولز است كه مي توان با توليد درختاني با چوب كششي بيشتر، ميزان سلولز بيشتري را براي مصارف فراوان سلولز ازجمله توليد كاغذ و يا سوخت هاي زيستي در اختيار داشت. هدف از اين تحقيق، تحريك تشكيل چوب كششي در نهال هاي دوساله صنوبر (Populus alba) به وسيله اعمال خم متناوب، كوددهي نيتروژن (NPK) و هورمون جيبرلين (G) مي باشد. اعمال خم به صورت متناوب يك ماه در يك جهت و ماه بعدي در جهت مخالف در طول فصل رويش، تيمار كود يك بار در اول و يك بار در وسط فصل رويش و تيمار جيبرلين يك بار اوايل فصل رويش اعمال شدند. پس از پايان فصل رويش ويژگي هاي رويشي، فيزيكي و آناتومي موردبررسي قرار گرفت. بررسي رنگ آميزي دوگانه سافرانين/آسترابلو در تصاوير مقطع عرضي نمونه ها نشان داد كه به طوركلي تيما رهاي تحت خم متناوب نسبت به تيمارهاي قايم داراي سطح چوب كششي و ضخامت لايه ژلاتيني بيشتري بودند. همچنين، تيمار خم متناوب با NPK+G داراي دانسيته بيشتر، هم كشيدگي طولي بيشتر، هم كشيدگي شعاعي و مماسي كمتر، قطر آوند و درواقع ميانگين مساحت آوند كمتر، تخلخل كمتر، طول الياف و ضخامت ديواره بيشتر، قطر كلي و قطر حفره الياف كمتري بود. اين نتايج اظهار داشت كه اين تيمار بيشترين اثر را در تحريك چوب كششي داشت و شدت تشكيل چوب كششي در اين نمونه ها بيشتر بود.

Poplar is one of the most widely used species in wood and paper industries, and there is a high demand for plantation of this species. Therefore, studying the factors affecting the biometric properties of fibers, anatomy, and physical properties of poplar wood is important. Reaction wood formation (tension wood) in woody plant like poplars is reaction against stress and environmental factors. Tension wood is a rich source of cellulose that can be used for some products including paper or biofuels. The aim of this study was to stimulate the formation of tension wood in two-years-old white poplar (Populus alba) saplings by using alternate bending, nitrogen fertilization (NPK) and inducing gibberellin (G) hormone. Saplings were bended alternately for one month in one direction, and the next month in the opposite direction during the growing season, fertilizer application was applied twice i.e. at the beginning and in the middle of the growing season and gibberellin induction was applied once in the early growing season. Physical and anatomical characteristics of xylem were investigated after the end of the growing season. Studying of specimen transverse section after Safranin/Astra-blue staining showed that in general, alternate bending treatments had more tension wood area in growth ring and ticker gelatinous layer than straight specimens. Alternate bending treatment with NPK+G had a higher wood density, more longitudinal shrinkage, less radial and tangential shrinkage, smaller and less frequent vessels, longer and ticker fibers. The results showed that this treatment was the most effective on the stimulation of the tension wood and the intensity of the formation of the tension wood in these specimens was higher.