ارزيابي تحمل به شوري در گياهچه‌هاي لاين‌هاي نوتركيب برنج ايراني

Evaluation of salinity tolerance in Iranian rice recycling linseed seedlings

به‌منظور بررسي تنوع ژنتيكي 74 لاين خالص نوتركيب برنج ايراني حاصل تلاقي ارقام ندا × اهلمي ­طارم در مرحله گياهچه­اي و تحت تنش شوري،، آزمايشي به‌صورت تجزيه مركب و در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار، در دو شرايط كشت نرمال و تنش شوري در دانشگاه گنبد كاووس در سال 1395 انجام شد. براي اعمال تنش شوري، گياهچه­ها به‌مدت يك هفته تحت تنش شش دسي­زيمنس بر متر قرار گرفتند و سپس ميزان تنش شوري به 12 دسي­زيمنس بر متر افزايش يافت. محتواي كلروفيل، طول ريشه و ساقه، وزن تر و خشك ريشه و ساقه، سطح برگ، طول و عرض بزرگترين برگ، تعداد ريشه، قطر ريشه، چگالي سطحي ريشه، غلظت سديم و پتاسيم ريشه و ساقه، نسبت سديم به پتاسيم ريشه و ساقه، طول، عرض و تعداد روزنه، زيست‌تودهزيست‌توده تر و خشك و امتياز ارقام براساس امتيازدهي موسسه بين المللي تحقيقات برنج ثبت شد. معني­دار بودن تفاوت بين لاين­ها براي صفات مورد بررسي، تنوع بين آن‌ها را نشان داد. بالاترين همبستگي­ها مربوط به صفات قطر ريشه و چگالي سطحي ريشه بود. امتياز ارقام، همبستگي معني­داري با وزن خشك گياهچه، مساحت برگ و محتواي كلروفيل و طول ريشه داشت. در رگرسيون مرحله­اي، صفات محتواي كلروفيل و مساحت برگ، بيشترين تغييرات را توجيه كردند. تجزيه خوشه­اي بر اساس مجموع صفات گياهچه­اي، لاين­ها را به چهار گروه تقسيم كرد و لاين­هاي 11، 102 ،39 و 85، متحمل به تنش شوري تشخيص داده شدند. نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش مي­تواند لاين­هاي متحمل را براي تلاقي و تهيه جمعيت­هاي مناسب براي برنامه­هاي اصلاحي شناسايي كند.. كليدواژه‌ها

To study the genetic diversity of 74 Iranian recombinant inbred lines of Neda × Ahlami Tarom under salinity stress in seedling stage, an experiment was conducted in completely randomized design with three replications and two conditions of normal culture and salt stress at Gonbad Kavous University in 2015. The seedling was evaluated in 6 dSm-1 salinity for a week, and then salt stress was increased to 12 dSm-1. Chlorophyll content, root and shoot lengths, root and shoot dry weights, leaf area, length and width of the biggest leaf, root numbers, root diameter, root density, Na+ and K+ concentrations of root and stem, Na+/K+ in shoot and root, Length, width and number of stomata and salt tolerance score were recorded. The significant differences between the lines for the studied traits showed the variation between them. The highest correlation was observed between root diameter and root surface density. The correlation coefficients were significant for seedling dry weight, leaf area and chlorophyll content and root length. In the stepwise regression, chlorophyll content and leaf area described the most significant changes. Cluster analysis based on total seedling traits divided lines into four groups andlines 11, 102, 39 and 85 were resistant to salinity stress. The results obtained from this study can identify the lines tolerated for crossing and prepare populations suitable for breeding programs.