نقش عوامل مادرانه در شكل‌گيري مشكلات رفتاري كودكان: تلويحاتي در فرزند‌ پروري

The role of maternal factors in the development of children's behavioral problems: implications for parenting

مقدمه: هدف پژوهش بررسي نقش عوامل مادرانه (دلبستگي مادر، تنيدگي والديني، ذهن‌آگاهي مادر، كيفيت مراقبت مادرانه و رفتار‌هاي فرزند‌پروري) در شكل‌گيري مشكلات رفتاري كودكان بود. روش: پژوهش از نوع مطالعات توصيفي و در چارچوب يك طرح همبستگي انجام گرفت. نمونه را 290 نفر از مادران كودكان 3 تا 6 ساله شهر جيرفت تشكيل مي‌دهند كه به شيوه‌نمونه‌گيري خوشه‌‌اي انتخاب شدند. مادران، مجموعه‌اي از پرسشنامه‌ها شامل مقياس كيفيت مراقبت مادرانه، مقياس فرزند‌‌پروري، مقياس تنيدگي والديني - فرم كوتاه، مقياس دلبستگي بزرگسالان كولينز و ريد، مقياس‌هاي رفتاري پيش‌دبستاني و مهد‌كودك و پرسشنامه پنج‌وجهي ذهن‌آگاهي را تكميل كردند. به منظور ارزيابي روابط بين متغير‌ها در الگوي پيشنهادي، از مدل‌يابي معادلات ساختاري استفاده شد. نتايج:يافته‌هاي مطالعه نشان داد مدل نهايي پس از حذف مسير غير‌معني‌دار شيوه‌هاي فرزند‌پروري به مشكلات رفتاري كودك، از برازش خوبي برخوردار بود و در مجموع، عوامل مادرانه توانست 51 درصد واريانس مشكلات رفتاري كودك را تبيين كند. يافته‌ها نشان داد دلبستگي مادرانه به صورت مستقيم بر ذهن‌آگاهي مادر، تنيدگي والديني و شيوه‌هاي فرزند‌پروري اثر مي‌گذارد و به صورت غير‌مستقيم و از طريق تنيدگي والديني و كيفيت مراقبت مادرانه بر مشكلات رفتاري كودك تاثير مي‌گذارد. يافته‌ها نشان داد ذهن‌آگاهي به صورت مستقيم بر تنيدگي والديني، شيوه‌هاي فرزند‌پروري و كيفيت مراقبت مادرانه تاثير مي‌گذارد و با واسطه‌گري كيفيت مراقبت مادرانه و تنيدگي والديني بر مشكلات رفتاري كودك اثر مي‌گذارد. همچنين، تنيدگي والديني هم به صورت مستقيم، و هم به صورت غير‌مستقيم از طريق اثر بر كيفيت مراقبت مادرانه، بر مشكلات رفتاري كودك اثر مي‌گذارد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج از نقش مهم ويژگي‌هاي مادر در شكل‌گيري مشكلات رفتاري كودك حمايت كرد. مضامين كاربردي نتايج الگوي نهايي در آموزش‌هاي فرزند‌‌پروري، به تفضيل مورد بحث قرار گرفت.

Introduction: The aim of the study was to investigate the role of maternal factors (attachment, parenting stress, maternal caregiving quality and parenting practices) in the development of behavioral problems in children. Method: The research is a descriptive study and is conducted within the framework of a correlational design. The sample consisted of 290 mothers of 3- to 6-year-old children in Jiroft who were selected by cluster sampling. Mothers completed a set of questionnaires including the Maternal Caregiving Quality Scale (MCQS), the Parenting Scale (PS), Parenting Stress Index-Short Form (PSI-SF), the Collins and Reed Adult Attachment Scale, the Preschool and Kindergarten Behavior Scales, and the Five-Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ). In order to evaluate the relationships between variables in the proposed model, structural equation modeling was used. Results: The results indicated that the final model has a good fit after eliminating nonsignificant pathway of parenting practices to the child's behavioral problems. Thus, maternal factors could explain 51% of the variance of child behavioral problems. The results indicated that maternal attachment directly affects maternal mindfulness, parenting stress, and parenting practices, and indirectly affects child's behavioral problems through parenting stress and maternal care quality. The results showed that mindfulness directly influences parenting stress, parenting practices and maternal care quality, and indirectly mediates through maternal care quality and parenting stress affects child behavioral problems. Also, parenting stress affects the child behavioral problems, both directly and indirectly, through affecting the maternal care quality. Discussion and conclusion: The results support the role of maternal factors in the development of children's behavioral problems. The implications of findings of final model in parenting training are discussed in detail.