اثرات قطع آبياري در مراحل مختلف رشدي و كاربرد كود نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد لوبياچيتي ((Phaseolus vulgaris L.

Effects of irrigation cuting off at different growth stages and nitrogen fertilizer levels on pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) yield

تنش كمبود آب، از مشكلات جوامع كشاورزي امروزي و يكي از مهم‌ترين عوامل كاهش عملكرد در حبوبات از جمله لوبيا است. براي بررسي تأثير كود نيتروژن بر كاهش اثرات مخرب كمبود آب ناشي از آبياري منقطع در لوبيا چيتي،آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار، در مزرعه آموزشي - پژوهشي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران (كرج)، در سال زراعي 97-1396 اجرا شد. چهار تيمار قطع آبياري (كمبود آب) شامل شاهد (آبياري كامل)، قطع آبياري در مرحله رشد رويشي (V4)، قطع آبياري در مرحله گلدهي (R1) و قطع آبياري در مرحله دانه­بندي (R5) به‌عنوان عامل اصلي و سه تيمار كود نيتروژن شامل بدون كود (شاهد)، 70 كيلوگرم و 140 كيلوگرم كود نيتروژن در هكتار از منبع اوره به‌عنوان عامل فرعي، تيمارهاي آزمايش بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه تيمارهاي قطع آبياري، اثر معني‌داري بر كاهش ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملكرد دانهو شاخص برداشت داشتند. اثر مصرف كود نيتروژن نيز بر همه صفات به‌جز صفت تعداد دانه در غلاف، افزايشي و معني­داري بود. ميانگين كاهش عملكرد لوبياچيتي (رقم كوشا) در قطع آبياري در مرحله رشد رويشي (V4)، 12 درصد، در مرحله گلدهي (R1)، 17 درصد و قطع آبياري در مرحله دانه بندي (R5)، 49 درصد بود. بيشترين افزايش عملكرد لوبياچيتي در تيمار 70 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، 17 درصد و در 140 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، نه درصد نسبت به شاهد بدون كود بود. به‌طور كلي و باتوجه به نتايج اين آزمايش، جهت كاهش صدمات عملكرد دانه ناشي از قطع آبياري در مراحل رشدي لوبيا چيتي، 70 كيلوگرم نيتروژن در هكتار توصيه مي‌شود. كليدواژه‌ها

Drought stress due to water scarcity is one of the most important factors reducing bean yield. To investigate the effect of irrigation cuting off and nitrogen fertilizer on the yield of pinto bean, a split-plot design was used in a randomized complete block design with four replications in the research farm of Agricultural and Natural Resources Campus of University of Tehran, Karaj, in 2018. The experimental treatments were irrigation at four levels: full irrigation (control), irrigation cut off at vegetative stage (V4), irrigation cut off at flowering stage (R1) and irrigation cut off in grain filling stage (R5) in main plots and nitrogen fertilizer application at three levels: without fertilizer, 70 kg and 140 kg of nitrogen per hectare in sub plots. Results showed that irrigation treatments significantly reduced plant height, pod / plant number, grain / pod, 100-seed weight, grain yield and harvest index. Nitrogen fertilizer application had significant effect on all traits except number of pods per pod. The average reduction in pinto bean yield was 12% at vegetative growth stage (V4), 17% at flowering stage (R1) and 49% at irrigation stage (R5). The highest increase in bean yield was 17%, observed in 70 kg N ha-1 and 9% obtained from 140 kg N ha1 compared to no fertilizer application. Therefore, it is recommended that 70 kg N ha-1 can reduce damages to pinto bean seed yield caused by irrigation cuting off in Karaj & similar regions climate conditions.