بررسي تغييرات الگوي مصرف مواد خوراكي خانوارهاي روستايي خراسان‌رضوي

Investigating the changes in food consumption patterns of rural households in Khorasan Razavi

با توجه به تنوع الگوي مصرف خانوارها و اهميت چگونگي اختصاص درآمد محدود خانوار به كالاها و خدمات مختلف، بررسي رفتار مصرفي خانوارها با استفاده از برآورد كشش مخارج، جايگاه ويژه‌اي در سياست‌گذاري‌هاي اقتصادي دارد. لذا در اين مطالعه از داده­هاي خام مركز آمار ايران در دو سال متوالي 1396 و 1397 جهت تجزيه و تحليل رفتار مصرف موادغذايي خانوارهاي روستايي خراسان‌رضوي به تفكيك در قالب نه گروه غذايي پرداخته شده است. اين مطالعه نشان داد كه در الگوي مصرف موادغذايي طي اين دو سال تغييرات قابل توجهي مشاهده شده است. سهم بودجه غذا در سال 1397 نسبت به 1396 از 41 درصد به 53 درصد افزايش يافته است و همچنين كشش هزينه گروه­هاي غذايي در سال1397 نسبت به 1396 افزايش يافته و بعضي از گروه­هاي غذايي از حالت ضروري به لوكس تبديل شده­اند كه اين نتيجه، نشان‌دهنده كاهش رفاه خانوارها مي­باشد. نتايج همچنين نشان مي­دهد كه خانواده­هاي كم­درآمد نسبت به خانواده­هاي با درآمد بالاتر، از كشش هزينه غذايي بالاتر برخوردار هستند. تعادل مقياس در هزينه­هاي موادغذايي يافت مي­شود به اين معني كه يك عضو اضافي خانواده باعث كاهش هزينه­هاي اضافي مي­گردد. كاهش مصرف غلات­­­ها و افزايش مصرف ميوه و گوشت به معناي تجديد نظر در عرضه موادغذايي است. اگرچه غلات و نان جزء موادغذايي اصلي خانوارهاي روستايي خراسان­رضوي محسوب مي­شوند، اما با درنظر گرفتن الگوي مصرفي خانوارهاي روستايي استان خراسان­رضوي بايد توليد ساير موادغذايي جهت رفع مشكلات امنيت غذايي افزايش يابد.

According to the diversity of household consumption patterns and the importance of how to allocate limited household income to different goods and services, the study of household consumption behavior using expenditure elasticity estimates has a special place in economic policies. Therefore, in this study, the raw data of the Statistics Center of Iran in two consecutive years 2017 and 2018 to analyze the food consumption behavior of rural households in Khorasan Razavi have been separated into nine food groups. This study showed that significant changes have been observed in the pattern of food consumption during these two years. The share of food budget in 2018 compared to 2017 has increased from 41% to 53% and also, the expenditure elasticity of food groups has increased in 2018 compared to 2017 and some food groups have changed from essential to luxury that, result indicates a decrease in household welfare. The results also show that low-income families have higher food expenditure elasticity than higher-income families. Balance of scale is found in food costs, which means that an extra family member reduces additional costs. Reducing the consumption of cereals and increasing the consumption of fruits and meat means revising the supply of food. Although cereals and bread are the main food items of rural households in Khorasan Razavi, but, according to the consumption pattern of rural households in Khorasan Razavi province, in order to solve food security problems, the production of other materials should be increased