محدوديت‌هاي زنان توليدكننده صنايع‌دستي در روستاهاي شهرستان ايرانشهر

Constraints on craftswomen in the villages of Iranshahr County

توليدات صنايع­دستي مي­تواند زمينۀ مناسبي را براي كسب درآمد بيشتر در نواحي روستايي ايجاد نمايد. با توجه به اهميت توليدات صنايع­دستي در معيشت خانوارهاي روستايي شهرستان ايرانشهر، هدف پژوهش حاضر بررسي محدوديت­هاي پيش­روي زنان روستايي در توليد صنايع‌دستي در روستاهاي اين شهرستان بود. اين تحقيق به روش توصيفي و علي – مقايسه‌اي انجام شده است. براي تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادي و بازديدهاي اوليه ميداني، طيف گسترده‌اي از شاخص­ها تعيين گرديد. سپس با توجه به شاخص‌هاي تحقيق، پرسشنامه­هاي خانوار جهت جمع‌آوري اطلاعات لازم در ارتباط با خانوارهاي توليدكننده صنايع‌دستي تهيه شده است. جامعه آماري تحقيق، شامل تمامي زنان فعال در توليد صنايع‌دستي ساكن در روستاهاي بالاي 50 خانوار اين شهرستان بود كه با توجه به تعداد 9008 خانوار ساكن در اين روستاها و استفاده از فرمول كوكران (با سطح خطاي 05/0)، تعداد 376 خانوار به عنوان حجم نمونه محاسبه و خانوارهاي نمونه به تناسب فراواني خانوارهاي ساكن در روستاهاي نمونه با روش نمونه­گيري تصادفي ساده تعيين گرديد و پرسشنامه تحقيق با كمك زن يا دختر فعال در توليد صنايع­دستي خانوار نمونه تكميل شده‌ است. همچنين براي تجزيه و تحليل داده ­ها، از نرم‌افزارهاي FAHP، GRA و آزمون آماري در نرم افزار SPSS استفاده گرديده است. يافته‌هاي پژوهش مؤيد آن است كه موانع اقتصادي با ميانگين 24/3 مهم­ترين محدوديت‌ پيش­روي توليدكنندگان صنايع‌دستي در روستاهاي شهرستان ايرانشهر مي­باشد و شدت محدوديت اقتصادي، اجتماعي و نهادي به ترتيب در 2/74، 8/12 و 8/22 درصد از خانوارهاي مورد مطالعه در سطح شديد يا بسيار شديد مي‌باشد. همچنين نتايج حاصل از تكنيك GRA نشان داد كه روستاهاي مورد مطالعه، از نظر شدت محدوديت‌هاي پيش­روي زنان در توليد صنايع‌دستي، داراي وضعيت كاملاً متفاوتي مي­باشند. با توجه به نتايج تحقيق، تشكيل و تقويت تعاوني و شركت­هاي خصوصي با هدف حمايت از توليد و بازاريابي محصولات صنايع ­دستي و رفع محدوديت­هاي پيش­روي زنان در توليد صنايع­دستي پيشنهاد مي­گردد.

Handicraft products can may way for more income in rural areas. Given the importance of handicraft products in the livelihood of rural households in Iranshahr County, the aim of this study was to investigate the constraints the rural women experience in producing handicrafts in the villages of this county. This research was conducted in a descriptive and causal-comparative methods. To achieve the desired goals, in addition to document analysis and initial field visits, a wide range of indicators were introduced. Then, according to the research indicators, household questionnaires were prepared to collect the essential data on the households making handicrafts. The population of the study included all craftswomen active in the production of handicrafts living in villages with more than 50 households in Iranshahr County. As 9008 households live in these villages, using the Cochran's formula (with a margin of error equal to 0.05), 376 households as the sample size were calculated; the sample households were selected in a simple random sampling method in proportion to frequency of households living in the sample villages. The research questionnaires were completed by craftswomen or girls involved in handicraft production in the sample households. For data analysis, FAHP and GRA software and statistical tests in SPSS were used. Findings confirm that economic barriers with a mean of 3.24 are the most important constraints on the handicraft producers in the villages of Iranshahr County, as the severity of economic, social and institutional constraints were 74.2, 12.8 and 22.8, respectively among the households which ranked as severe or very severe. The results of GRA showed that the study villages have a completely different situation in severity of the constraints on craftswomen. According to the research results, it is suggested to establish and strengthen cooperatives and private companies to support the production and marketing of handicraft products and remove the constraints craftswomen face in the production of handicrafts.