مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - آن و آن‌شي در منابع چيني و بودايي؛ مناسبات چين و ايران در دورۀ اشكاني

چكيده فارسي :

تشكيل پادشاهي اشكاني و تبديل آن به جايگاه يك شاهنشاهي منسجم در آسياي غربي يكي از رويدادهاي مهم‌ جهان باستان بود. سال‌هاي ظهور و سقوط شاهنشاهي اشكاني (250ق.م. - 224م.) تقريباً با امپراتوري هان (حدود 206ق.م - 220م.) در چين هم‌زمان بود و در حالي‌ كه حكومت هان در آسياي‌ مركزي پيشروي كرده بود، اشكانيان توانسته بودند در شرق تا بلخ را فتح كنند. مأموريت‌هاي ژان‌چيان به آسياي ‌مركزي، ساخت جاده‌هاي تجاري در چين توسط امپراتوران هان و تجارت در جادۀ خراسان در ايران، باعث گسترش تجارت در طول مسير جادۀ ابريشم شد. در همين دوره، متن‌هاي چيني، نخستين‌‌بار از سرزمين اشكاني با عنوان «آن‌شي» و افرادي با پيشوند خانوادگي «آن» ياد كرده‌اند. مقالۀ حاضر بر آن است تا با تكيه بر اطلاعات متن‌هاي چيني، بودايي و داده‌هاي باستان‌شناسي به بررسي زمينه‌هاي روابط اشكانيان با چين بپردازد و نام‌هاي اشكانيان را در متن‌هاي چيني واكاوي كند. مدعاي نويسنده آن است كه اشكانيان در سه زمينۀ سياسي، تجاري و ديني با چين تعامل داشتند، به‌طوري ‌كه نام «آن» تا اواسط دورۀ تانگ تبديل به رايج‌ترين نام خانوادگي ايرانيان در چين شد.