مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - مناسبات سياسي درانيان با شاهان افشاري در خراسان

چكيده فارسي :

ابدالي‌ها در دوره صفويه از ملتان و قندهار به‌سوي هرات مهاجرت كردند. همزمان با شورش و عصيان غلزائي‌ها در قندهار، آنان نيز در سال 1129 ق. شورش كرده و با فتح هرات، حاكم صفوي را از اين شهر اخراج كردند. مسئله پژوهش حاضر بررسي روابط ابدالي‌ها و نادر شاه افشار با نگاهي توصيفي به وقايع اواخر دوره صفويه و توجهي تحليلي به چگونگي و عوامل مؤثر بر روابط شاهان دراني با جانشينان نادر شاه در خراسان است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه ابدالي‌ها با ضعف صفويان سر از اطاعت پيچيدند و زماني كه در برابر نادر كاري از پيش نبردند، تن به پذيرش تابعيت ( سال 1144 ق.) دادند. با جلب توجه نادر به قدرت نظامي ابدالي‌ها، آنان به سپاه شاه افشاري وارد شدند و با كسب مقاماتي چون فرماندهي سپاه به قدرت زيادي رسيدند. بعد از قتل نادر در سال 1160 ق. يكي از همين فرماندهان ابدالي در قندهار، حكومتي مستقل تشكيل داد. او از يك سو با سلسله گوركانيان هند و از سوي ديگر با جانشينان نادر شاه مناسبات سياسي برقرار نمود. احمد شاه ابدالي و جانشينان او به دلايل گوناگون از حضور جانشينان نادر شاه افشار در خراسان به‌عنوان يك ديوار دفاعي ميان خود و ساير سران قدرت‌طلب چون محمدحسن خان قاجار و كريم‌خان زند استفاده كردند. با اسارت و قتل نادر ميرزا كه توانسته بود با حمايت شاهان دراني طي سال‌هاي 1218 - 1213 ق. حكومتي جديد روي كار آورد، اين ديوار حائل سقوط كرد و قاجارها براي اعاده بر سرزمين‌هايي كه ابدالي‌ها تسخير كرده بودند، وارد رقابت با درانيان شدند.