كليدواژه :
تاريخ نظام ماليات‌گيري ايران , جامعهشناسي تاريخي , عصر صفوي , دوران قاجار
چكيده فارسي :
چند سالي است كه اخبار مبتني بر فساد از دستگاه هاي دولتي ايران شنيده مي شود. نوعي از ارتباطات درون گروهي در ساخت قدرت كه در آن‌ها اعضاي هر جناح سياسي برخلاف منفعت عمومي و به سود خود و ديگر اعضاي گروه‌شان عمل ميكنند. از طرف ديگر ميان مردم با كارگزاران خُرد حكومتي در سطوح پايين تر سيستم اجرايي كشور همكاري مبتني بر رشوه و باجدهي در سالهاي اخير شكل گرفته است به‌طوري‌كه شاخص ادراك فساد اداري در كشور در ساليان گذشته در مقايسه يا ساير دُول منطقه رو به كاهش نهاده است. ادعاي مطرح شده اين است كه اين نوع از همكاريِ نظامندِ مبتني بر فساد، در يك بستر تاريخي و در تعاملات ميان كارگزارن و شهروندان ايران شكل گرفته‌است. لذا اين مقاله مي‌كوشد تا از منظر جامعهشناسي تاريخي به فهمي جديد و البته تاريخي از مناسبات مالي ميان حكومت و مردم دست‌يافته شود. در اين راستا، بررسي اسناد و تحليل هاي ثانويه معتبر تاريخي، مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنين براي مشاهده بهتر مدارك تاريخي، مدلي مفهومي براي تبيين بهتر روابط ميان اجزاي رويداديهاي مورد مشاهده طراحي شده است. در طراحي اين مدل، از آراي نظريهپردازاني چون الياس، گمبتا و تيلي در جهت دستيابي به استنتاجي مبتني بر بهترين تبيين استفاده شده است. يافته هاي تحقيق نشان ميدهند كه در نقاط تعاملاتي كارگزارن حكومتي با شهروندان، مجموعه از مناسباتي مالي همراه با سخت گيري، فساد و بدبيني حاكم بوده كه از هيچ رموز آئيني شدهاي نيز پيروي نمي كرده است.
چكيده لاتين :
For several years, corruption news has been heard from Iranian government agencies, a type of intra-group relationships in power structure in which members of each political faction act against the public interest and for their benefit and other members of their group. On the other hand, cooperation on bribery and ransom with the public and agents at the lower levels of the country's executive system has developed in recent years, so that the perception of corruption in the country in recent years has decreased in comparison with the other countries in the region. Systematic corrupt practices in the power structure and in the interactions of agents with citizens and a kind of cultural relations referring to as the "culture of pessimism" have always existed in a stable manner in the Iranian society as if there were no way out. Therefore, this article tries to obtain a new and, of course, historical understanding of the financial relations between the government and the people from a historical sociology point of view. In this regard, valid historical documents and secondary analyses have been used. Moreover, for a good observation of the historical evidence, a conceptual model has been designed to better explain the relationships of the components of the observed events. In designing this model, the views of theorists such as Elias, Gambetta and Tilly have been used for a conclusion based on the best explanation. The research findings show that in the points of interaction of government agents with citizens, a set of financial relations with strictness, corruption and pessimism prevailed, which did not follow any ritualized codes.
