عنوان مقاله :
واكاوي جايگاه برنامه‌ريزي توسعه شهري مشاركتي و چالش‌هاي فراروي آن در انديشه نهادگرا
عنوان به زبان ديگر :
Investigating the Status of Participatory Urban Development Planning and its Challenges in the Institutionalist School of Thought
پديد آورندگان :
تقدسي، رعنا دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه برنامه‌ريزي و طراحي شهري و منطقه‌اي , شريف زادگان، محمدحسين دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده معماري و شهرسازي - گروه برنامه‌ريزي و طراحي شهري و منطقه‌اي
كليدواژه :
مشاركت , نهادگرايي , برنامه‌ريزي شهري مشاركتي , موانع نهادي , چارچوب تحليل نهادي استروم
چكيده فارسي :
بيان مسئله: در متون سياست‌گذاري عمومي و برنامه‌ريزي دهه‌هاي اخير، مشاركت عمومي به‌منزله‌ي يك خير مطلق يا نوعي كنش اعتقادي رايج در نظر گرفته شده است كه به‌ندرت مورد ترديد و پرسش واقع مي‌شود. بااين‌وجود، شواهد اندكي مبني بر كارايي بلندمدت كاربست رهيافت‌هاي مشاركتي در بهبود شرايط مادي آسيب‌پذيرترين گروه‌ها يا موفقيت آن‌ها در ايجاد تغيير اجتماعي وجود دارد. درعين‌حال، ازآنجاكه مباحث مرتبط با انگاشت مشاركت به‌شدت متأثر از نظريه‌هاي نونهادگرايي هستند و از سوي ديگر، فرايندهاي مشاركتي خود توسط قواعد تشكيل و تنظيم مي‌شوند، شناسايي موانع و چالش‌هاي برنامه‌ريزي مشاركتي به تفكيك سطوح نهادي و قواعد نهادي مؤثر بر هر دسته از اين موانع براي برون-رفت از آن ضرورت مي‌يابد.
هدف: بررسي علل عدم دستيابي رهيافت‌هاي مشاركتي به اهداف نخستين آن‌ها به‌عنوان يك مشكل در كنش جمعي، از طريق رديابي علل و عوامل رفتارهاي غيرهمكارانه در فرايندهاي مشاركتي منجر به شكست و تدوين چارچوب تحليل نهادي فرايندهاي مشاركتي براي به غلبه بر اين مشكل.
روش:پژوهش حاضر با رويكرد تبييني- اكتشافي و در چارچوب استراتژي پژوهش استفهامي، با به‌كارگيري فنون مختلفي همچون بررسي و تحليل محتواي سيستماتيك و تحليل كيفي استنتاجي متون به پاسخ به پرسش‌هاي پژوهش مي‌پردازد.
يافته‌ها: پس از شناسايي چالش‌هاي نهادي مطرح در خصوص انگاشت مشاركت در حيطه‌ي نظري با تأكيد بر انتقادات محتوايي در مسير كاربست رهيافت‌هاي مشاركتي و با بهره‌گيري از چارچوب توسعه و تحليل نهادي معرفي‌شده توسط الينور استروم، شناسايي قواعد نهادي هفت‌گانه‌ي تنظيم‌كننده‌ي فرايندهاي مشاركتي در حيطه‌ي برنامه‌ريزي توسعه شهري و در نهايت، تبيين مدل مفهومي «چارچوب تحليل نهادي برنامه‌ريزي توسعه شهري مشاركتي» صورت گرفته است.
نتيجه گيري: چارچوب تحليل معرفي‌شده در اين پژوهش، در پژوهش‌هاي كاربردي آتي، در سه سطح عملياتي براي توليد برآمدهاي عملي برنامه‌ريزي مشاركتي، سطح سياست‌گذاري براي تصميم‌گيري و خط‌مشي‌گذاري در قالب محدوديت‌ها و قواعد انتخاب جمعي تأثيرگذار بر ساختار موقعيت‌هاي كنش برنامه‌ريزي مشاركتي و در سطح قانوني براي تعيين تركيب مشاركت‌كنندگان ذي‌صلاح سياست‌گذاري و قواعد تعيين‌كننده در اين راستا، قابل توسعه و بهره‌برداري خواهد بود.
تازه هاي تحقيق
اين پژوهش به شناسايي چالش‌هاي نهادي مطرح در خصوص انگاشت مشاركت در حيطه‌ي نظري و با تأكيد بر انتقادات محتوايي در مسير كاربست رهيافت‌هاي مشاركتي پرداخته است.
چارچوب تحليل نهادي برنامه‌ريزي توسعه شهري مشاركتي به‌عنوان يافته‌ي اصلي اين پژوهش، در پژوهش‌هاي كاربردي آتي، در سه سطح عملياتي، سياست‌گذاري و قانوني قابل توسعه و بهره‌برداري خواهد بود.
كليدواژه‌ها
چكيده لاتين :
Background: In the context of public policy and planning of recent decades, public participation has been regarded as an absolute goodness or a common belief practice (common critical practice) which is rarely questioned. However, there is little evidence showed the long-term effectiveness of applicability the participatory approaches to improve the physical conditions of the most vulnerable groups or their success in creating social change. Meanwhile, as the related issues of participation concept are highly affected by neo-institutionalism theories, and the participatory processes are formed and regulated by institutional regulations, identifying the barriers and challenges of the participatory planning in different institutional levels and the affected institutional rules of these barriers is necessary to get out of them.
Objectives: Investigating the failure reasons of the participatory approaches to access their primary goals as a problem in the collective action through detecting the causes and the factors of non-cooperative behaviors in the participatory processes leading to failure, and recommending an institutional framework for the participatory processes to overcome this problem.
Methodology: The present study with an explanatory-exploratory approach in the framework of interrogative research strategy, uses various techniques e.g. systematic content analysis and qualitative deductive text analysis to answer the research questions.
Results: After identifying the main institutional challenges of participation in the theoretical domain, emphasizing the content critiques on the application of participatory approaches, the Institutional Analysis and Development (IAD) framework introduced by Elinor Ostrom is used in this study to identify the seven-fold institutional rules governing participatory processes in the field of urban development planning, and finally, the conceptual model of the "Institutional Analysis Framework for Participatory Urban Development" is elaborated.
Conclusion: The analysis framework introduced in this study would be applicable in future applied research, in three levels namely: operational level, for generating practical outcomes of participatory planning, policymaking level for decision-making and policy making within the constraints and rules of collective choice affecting the structure of participatory planning action situations, and expandable and operational at the legal level for determining the participants for policy making and its determining rules.
عنوان نشريه :
دانش شهرسازي
