جستاري فقهي در مواجهه حكومت اسلامي با تهديدات امنيتي عرصه فرهنگ

A Jurisprudential Survey of Islamic Government’s Confrontation with Security Threats in Cultural Arena

تهديد عليه حكومت‌ها گرچه غالباً سخت‌افزاري و با هدف تغيير ساختار سياسي بوده است ولي روزبه‌روز باتوجه‌به درك اهميت عرصه فرهنگ توسط دشمن، جنبه نرم‌افزاري تهديدها بيشتر شده است. در اين رويكرد فرهنگ به‌عنوان يكي از كلان نظام‌هاي اجتماعي كه تأثيرات گسترده‌اي بر ساير نظام‌ها از جمله ساختار سياسي، امنيت و ... دارد، موردتوجه دشمن قرار گرفته و بدين‌وسيله در عصر حاضر و به طور خاص پس از پيروزي انقلاب اسلامي هجمه‌ها به فرهنگ اسلامي در قالبي سازماندهي شده و هدفمند بروزيافته و عناصر ركني فرهنگ اسلام را به‌منظور ازبين‌بردن حاكميت مكتب اسلام بر جامعه، مورد تهديد قرار داده است. گرچه در اسلام با وجود احكامي از جمله امربه‌معروف و نهي‌ازمنكر، نقشي به سزا براي مردم در صيانت از فرهنگ اسلامي تعريف شده ولي باتوجه‌به سازمان‌مند بودن اقدامات بسياري از مهاجمان فرهنگي، مواجهه با آنها جز با پشتوانه و قدرتي حاكميتي جهت رصد و حذف ريشه‌هاي تهديد قابل تحقق ناست. اين در حالي است كه باتوجه‌به توسعه مفهوم امنيت در عصر حاضر به عرصه‌هاي فرهنگي، اقتصادي، زيست‌محيطي و ...، مواجهه با تهديدات امنيتي عرصه فرهنگ، اضافه بر مواجهه با تهديدات سخت و نيمه‌سخت، از وظايف اساسي حكومت‌ها از جمله حكومت اسلامي محسوب مي‌شود. نگارنده با پژوهشي ميان‌رشته‌اي از نوع تحقيقات تحليلي - اسنادي با روش گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي، ضمن موضوع‌شناسي بعد امنيتي عرصه فرهنگ و مؤلفه‌هاي مواجهه با تهديد امنيتي، پس از بررسي در منابع فقهي و ادله نقلي و عقلي و بازخواني الگوي گروه‌هاي حسبه، معتقد است همان‌طور كه حكومت اسلامي براي مواجهه با تهديدهاي سخت و نيمه‌سخت داراي تشكيلاتي منسجم تحت عنوان دستگاه امنيتي اطلاعاتي است، ضروري است براي مواجهه با تهديدهاي نرم نيز به تأسيس نهاد حكومتي امنيت فرهنگي بپردازد كه سه نوع مأموريت اساسي را به‌عنوان نقش‌آفريني حكومت اسلامي براي مواجهه با تهديدات امنيتي عرصه فرهنگ متصور مي‌سازد.

Though threats against governments have often been of hardware nature aimed at changing the political structure, due to the enemy's awareness of the importance of culture, the software aspect of the threats has increasingly brought into focus. After the victory of the Islamic Revolution, attacks on Islamic culture have systematically taken place and threats against the cultural foundations of Islam have been made to undermine the rule of Islam in society. Despite the fact that some Islamic injunctions like enjoining virtues and forbidding vices can play a big role in safeguarding the Islamic culture, due to the organized nature of most cultural attackers’ endeavors, a serious reaction against them can only be produced with the state support and might that will monitor and eradicate their unfavorable effects. The author, being aware of the significance of the issue of cultural security and indicators of facing cultural threats, has done an interdisciplinary and analytical-documentary research based on library information, reviewing the jurisprudential sources and narrative and intellectual arguments and re-reading Hasbah group models, and has formed the opinion that just as the Islamic State has a cohesive organization called the Intelligence Security Service to deal with hardware threats, it must also organize a state body specialized in tackling the ones happening in the cultural arena.