ارزيابي ريسك‌هاي محيط زيستي احداث خط لوله گاز، با استفاده از روش تصميم‌گيري چند شاخصه تلفيقي (مطالعه موردي: گچساران به بيدبلند)

Environmental Risk Assessment for Gas Pipeline Construction Using the Multi-Index Compilation Decision Method (Case study: Gachsaran to Bidboland)

زمينه و هدف ارزيابي ريسك محيط زيستي به عنوان يك ابزار كارآمد مديريتي در مطالعات محيط زيست، روشي است كه در آن ريسك ناشي از انجام يك پروژه يا عمليات آن بر محيط زيست بررسي و پيش بيني ميشود، تا در هنگام انجام پروژه، با توجه به شناخت وضعيت موجود و نوع اثرات، عمليات به صورتي انجام پذيرد تا كمترين اثر بر محيط زيست وارد گردد. اين پژوهش با آگاهي از ضرورت اطمينان يافتن از اجراي مناسب و صحيح پروژه ها و در نهايت ارايه راهكارهاي كاهش و تقليل اثرات سوء بر محيط زيست، ارزيابي ريسك طرح احداث خط لوله 20 اينچي انتقال اتان پتروشيمي گچساران را به عنوان يكي از طرح هاي مهم پتروشيمي كشور، تحليل مي كند. روش بررسي روش هاي ويكور(VIKOR) و انويد(ENVID) از جمله ي روش هاي شناسايي ريسك هاي زيست محيطي هستند كه براي تخمين ميزان ريسك هاي پروژه ها كارايي لازم را از خود نشان داده اند. يافته ها در اين تحقيق به بررسي فرآيند تحليل نسبي پتانسيل هاي ايجاد خرابي در خط لوله و ميزان بالفعل شدن ريسك هاي موجود در پروژه و همچنين حساسيت سنجي و بررسي آسيب پذيري محيط پيرامون پرداخته مي شود. اين روش شامل شناسايي محيط زيست تحت تاثير نشت گاز، بررسي و ارزيابي اجزاي مهم اكولوژيك با در نظر گرفتن حساسيت هاي محيط زيستي، تضمين كميت ريسك بر طبق استانداردهاي موجود و شناسايي اقدامات پيشگيرانه و اقدامات كاهشي پتانسيل ريسك خط لوله مي باشد. بحث و نتيجه گيري نتايج نشان مي دهند كه در هر دو روش مورد استفاده، فاز ساختماني نسبت به فاز بهره برداري بيشترين ريسك را داشته كه در فاز ساختماني به ترتيب محيط هاي فيزيكي و شيميايي و اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي و در فاز بهره برداري نيز با شدت كمتر نسبت به فاز ساختماني؛ محيط هاي فيزيكي و شيميايي و اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي بيشترين تاثير را مي پذيرند.

Abstract Background and Objective: This study analyzes the risk assessment of Gachsaran petrochemical Ethan transformation 20 inch pipeline implementation design as one of the most important petrochemical designs of the country, with the knowledge of assuring necessity of proper and right implementation of projects and finally presenting solutions for adverse effects reduction on environment. Method: VIKOR and ENVID methods are types of environmental risk identification methods that show necessary applicability for projects’ risk amount assessment. Findings: In this research, relative analysis process of failure existence potentials is discussed and also sensitivity assessment and vulnerability detection of environment around us is done. This method conclude recognition of environment affected by gas leakage, important ecologic compartments checked and assessed considering environmental sensitivities, risk amount guaranty according to existing standards and identification of preventive actions and potential pipeline risk reduction actions. Discussion and Conclusions: The results show that in both mentioned methods, construction phase has more risk in comparison to application phase as in construction phase, physical and chemical and economical, social and cultural environments respectively get the most influence and in application phase with less severity comparing to construction phase Economical, social and cultural and physical and chemical receive the most influence.