همگرايي سياسي ايران و پاكستان در دوره پهلوي دوم

فاقد عنوان لاتين

جمهوري اسلامي پاكستان پس از استقلال هند از بريتانيا، در سال 1326 ش./ 1947م. از هندوستان رسماً جدا شد. هند از تجزيه قلمرو خود به شدت ناراضي بود، لذا دشمني و رقابت دو كشور هند و پاكستان از آغاز شروع شد و همواره تدوام يافته است. پاكستان در آغاز از دو پاره ارضي شرقي و غربي تشكيل بافته بود، اما با فشار هند، بخش شرقي با عنوان بنگلادش در 1351 ش./ 1972 م. به عنوان كشوري ثالث مستقل گرديد. همچنين پاكستان، علاوه بر هند از ناحيه افغانستان درگيري‌هاي مرزي و با اتحاد شوروي نيز مناقشات ايدئولوژيك داشته است. ايران، نخستين دولتي بود كه استقلال پاكستان را مورد شناسايي قرار داد و پهلوي دوم جزو اولين كساني بود كه پس از استقلال آن كشور، در سال 1328 ش. از پاكستان ديدن كرد. به نظر مي‌رسد خطري كه ايران از ناحيه شوروي و دولت‌هاي راديكال عرب حس مي ­كرد، سبب درك مشترك دو كشور ايران و پاكستان نسبت به تهديدهاي منطقه مي‌گرديد. ديپلماسي صلح كه از جانب دو كشور ( به‌ويژه ايران) دنبال مي‌شد، به همراه درك مشترك در حوزه ديپلماسي منطقه‌اي از جمله علل شكل‌گيري روابط و مؤلفه‌هاي فرامنطقه‌اي نيز در زمره علل محرك گسترش مناسبات دو كشور بوده است. دست آخر آنكه، گسترش مناسبات سياسي دو كشور، آن‌ها را در شمار متحدين بزرگ منطقه‌اي قرار داده بود. بنابراين، روابط ايران و پاكستان در سال‌هاي 1357- 1326 ش. از يكسري پديده‌هاي مستقل تأثير مي‌پذيرفت كه فهم آن‌ها، پاسخ چرايي همگرايي سياسي دو كشور ايران و پاكستان در آن سال‌ها خواهد بود. مقاله حاضر، اين پديده‌ها كه طيفي از مؤلفه‌هاي تأثيرگذار فراملي بر تحكيم مناسبات سياسي دو كشور را شامل مي‌شد و نيز ميزان تأثير آن‌ها بر روابط سياسي ايران و پاكستان را به عنوان يك مبين تاريخي شناسايي و مورد بررسي قرار داده است.

No Abstract