كليدواژه :
رمان تاريخي , روايتگري , شخصيت‌پردازي , گونۀ ادبي , سياست و سازگاري
چكيده فارسي :
نخستين رمان تاريخي فارسي، شمس و طغرا (كرمانشاه: 1288-1289ش./1327-1328ق.) اثر محمدباقرميرزاخسروي (1266-1338ق.)، در زمان سلغريان روي مي‌دهد و فضايي فراهم مي‌آورد تا در شش زمينۀ روابط زباني و بينامتني، گونۀ ادبي، نظام روايتگري، شخصيت‌پردازي، زمان و مكان و سياست و سازگاري پيكاري ميان انديشه‌ها، شگردها و شكلهاي كهنه و نو دربگيرد. مسئلۀ اصلي اينجاست كه در جريان شكل‌گيري ادبيات نوين فارسي، شمس و طغرا چه چايگاهي دارد؟ آيا اثري نوگراست يا همچنان پايبند سنت؟ آيا مي‌توان نگارش آن را گشودن راهي تازه در فضاي داستان‌نويسي فارسي دانست؟ از يك‌سو، با وجود همۀ نوگرايي ها باز هم ساخت شكلي تازه همچون سياحت‌نامۀ ابراهيم بيگ زين‌العابدين مراغي ممكن نيست زيرا كه اثر فاقد قهرماني مسئله‌دار است. اما از سوي ديگر، تصوير دنياي معاصر نويسنده به شكلي ديگر بر رويدادها بازتابانده شده و از خلال آن، تعارضات موجود در جامعه بازنمايي شده است؛ تعارضاتي كه با سازگاري يك‌سويه به فرجام مي‌رسد. در واقع، اگرچه رمان تاريخي شكلي تازه برنمي‌سازد اما آيينه‌اي است در مقابل دنياي معاصر. در مجموع تقريباً در همۀ زمينه‌هايي برشمرده، پيكارها بر پيوندها مي‌چربند و شمس و طغرا را نمي‌توان اثري نوگرا دانست.
چكيده لاتين :
The first Persian historical novel, Shams o Toghra (Kermanshah: 1288-1289 AH / 1327-1328 AH) by Mohammad Baqer Mirza Khosravi (1266-1338 AH), takes place in the time of the Salghurids and provides a space for struggle between old and new ideas, techniques, and forms in six areas of linguistic and intertextual relations, literary genre, narration system, characterization, time and place, and politics and compatibility. The main question is what is the position of Shams o Toghra during the formation of modern Persian literature? Is it a modern or traditional work? Is it opening a new way in the field of Persian fiction? On the one hand, in spite of all the innovation, it is still not possible to create a new form, such as the Siyahat-Name-ye Ibrahim Beyg by Zain al-Abedin Maraghi, because the work lacks problematic hero. But on the other hand, the image of the author's contemporary world is reflected on the events and through it, the existing conflicts in the society are represented; Conflicts that end in one-sided compatibility. In fact, although the historical novel does not create a new form, it is a mirror to the contemporary world. Generally in almost all of the areas listed, the struggles are overpowering, and Shams o Toghra cannot be considered as a modernist work.
