پديد آورندگان :
شاه نظري كرباسرايي، داود دانشگاه گيلان، صومعه سرا، ايران - دانشكده منابع طبيعي , موسوي ثابت، حامد دانشگاه گيلان، صومعه سرا، ايران - دانشكده منابع طبيعي - گروه شيلات , وطن دوست، صابر دانشگاه آزاد اسلامي واحد بابل، مازندران، ايران - گروه شيلات
كليدواژه :
تنوع زيستي , درياي خزر , پراكنش ماهيان , شلمانرود , استان گيلان
چكيده فارسي :
شناخت تنوع زيستي هر زيست بوم از ديدگاه حفاظتي بسيار پر اهميت مي باشد. به منظور بررسي فراواني، پراكنش و تنوع زيستي ماهيان شلمانرود در استان گيلان، نمونه‌برداري‌هاي فصلي از تابستان 1396 تا بهار 1397 از 7 ايستگاه (با فواصل پنج كيلومتري، از ارتفاع 371 تا 28-) به‌وسيله ادوات صيادي الكتريكي صورت پذيرفت. درمجموع 978 عدد ماهي صيد شدند كه پس از بررسي‌هاي زيستسنجي و عكس‌برداري به صورت زنده رهاسازي شدند. مجموعه هجده گونه ماهي شناسايي شدند كه متعلق به 6 خانواده، به ترتيب تنوع شامل كپور ماهيان (Cyprinidae) با 11 گونه، گاو ماهيان (Gobiidae) با 3 گونه و كفال ماهيان (Mugilidae)، سگماهيان جويباري (Cobitidae)، رفتگر ماهيان رودخانهاي (Nemacheilidae) و آزادماهيان (Salmonidae) هركدام با 1 گونه بودند. ازنظر تنوع گونهاي بيشترين فراواني متعلق به خياطهماهي سميعي (Alburnoides samiii) با 72/14% و سياه ماهي رازي (Capoeta razii) با 42/14% بود. بيشترين و كمترين فراواني نسبي به ترتيب در ايستگاه كهلستان و درياكنار به ميزان 76/20 و 73/5 درصد به دست آمد كه بين ايستگاهها اختلاف معنيدار وجود داشت (05/0P<). بيشترين و كمترين فراواني نسبي فصلي به ترتيب در تابستان و زمستان به ميزان 01/32 و 43/19 درصد محاسبه گرديد. همچنين بيشترين ميزان شاخص شانون در بهار در ايستگاههاي ليارود، كهلستان و خرشتم به ميزان 882/0، در تابستان در ايستگاه خرشتم به ميزان 908/0، در پاييز در ايستگاه كهلستان به ميزان 894/0 و در زمستان در ايستگاه وليسه به ميزان 902/0 به ثبت رسيد كه اختلافات بين ايستگاهها معنيدار بود ولي بين فصول معنيدار نبود. بيشترين ميزان شاخص غالبيت سيمپسون در فصول بهار، تابستان و پاييز در ايستگاه ليارود به ترتيب به ميزان 923/1، 536/2 و 811/1 و در فصل زمستان در ايستگاه بلوردكان به ميزان 618/1 به ثبت رسيد. ميانگين شاخص غالبيت سيمپسون بين ايستگاهها و فصول مختلف داراي اختلاف معنيداري بود (05/0P<). حضور گونه هاي اندميك و كاهش معنادار ماهيان بزرگجثه در شلمانرود (احتمالاً به واسطه صيد بيرويه، آلودگي‌ها و سموم) ضرورت حفاظت از اين زيستبوم را بيش از پيش نشان مي دهد.
چكيده لاتين :
Understanding the biodiversity of any ecosystem is very important from the conservation perspective. In order to investigate the fish abundance, distribution and biodiversity of Shalmanrood River in Guilan province, seasonal samplings were done by electrofishing equipment during summer 2017 to spring 2018, from 7 sites (with 5 kilometers interval, from altitude of 371 to -28). A total of 978 fish specimens were caught, which were released alive in the same habitat after biometric surveys and photography. A total of eighteen species were identified, belonging to 6 families, including the family Cyprinidae with 11 species, Gobiidae with 3 species, and the families Mugilidae, Cobitidae, Nemacheilidae, and Salmonidae each with 1 species. In terms of species diversity, the highest frequency belonged to Alburnoides samiii with 14.72% and Capoeta razii with 14.42%. The highest and lowest relative frequencies were obtained in Kahlestan and Daryaknar sampling sites with 20.76% and 5.73%, respectively (P<0.05). The highest and lowest relative seasonal frequencies in summer and winter were calculated as 32.01% and 19.43%, respectively. Also, the highest Shannon index in spring in Liarud, Kohlestan and Khorshtam was 0.882, in summer in Khorshtam was 0.908, in autumn in Kahlestan was 0.894 and in winter in Valise recorded as 0.902, which was significant between sampling sites but not significant among the seasons. The highest Simpson dominance index was recorded in spring, summer and autumn in Liaroud at 1.923, 2.536 and 1.811, respectively, and in winter at Bolordkan at 1.618. The mean Simpson dominance index was significantly different among sampling sites and different seasons (P<0.05). The presence of endemic species and the significant decreasing of large fishes in Shalmanrud (probably due to overfishing, pollution and toxins) showed that this habitat needs protection.
