بررسي صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي رقم هاي زرد و ديره زيتون تحت تنش حرارتي

The evaluation of physiological and biochemical traits of olive trees cvs. Zard and Direh under heat stress

صفات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي درختان 12 ساله زيتون رقم هاي زرد و ديره در پاسخ به تغييرات دمايي فصل رشد منطقه طارم (استان زنجان، شمال غرب ايران) در طي دو سال متوالي 1396-1397 مطالعه شد. آزمايش به صورت كرت هاي خردشده در زمان (كرت اصلي شامل نوع رقم و كرت فرعي زمان) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي اجرا گرديد. نمونه برداري و يادداشت داده ها در چهار زمان مختلف ارديبهشت، تير، مرداد و مهرماه به ترتيب در دماهاي 28، 45، 44 و 36 درجه سانتي گراد انجام شد. نتايج نشان داد فتوسنتز رقم ديره در شرايط تنش حرارتي تيرماه در مقايسه با ارديبهشت ماه، حدود دو برابر بيشتر از رقم زرد كاهش يافت. رقم زرد علي رغم داشتن فتوسنتز بالا، ميزان رشد و وزن خشك تجمعي شاخساره اي پايين تري داشت كه بالا بودن بازده عملكرد ميوه در اين رقم از دلايل عمده اين موضوع بود. تجمع پرولين در بافت برگ رقم ديره نتوانست نقش زيادي در ايجاد تحمل بيشتر در اين رقم داشته باشد. ميزان كربوهيدرات هاي محلول در رقم زرد و در همه مراحل مورد ارزيابي بيشتر از رقم ديره بود. در كل، رقم زرد تحمل بيشتري به افزايش تنش حرارتي در طي فصل رشد نشان داد.

The physiological and biochemical traits of 12-year-old olive trees cvs. Zard and Direh were studied in response to thermal fluctuations during growing seasons in Tarom region (Zanjan province, NW of Iran) for two successive years 2017-2018. The experiment was carried out as split plots in time based on complete randomized block design (cultivar as main plot and time as sub-treatment). The sampling and data recording were performed during four different time including; May, July, August and September correspond to the 28, 45, 44 and 36 °C, respectively. The results showed that the photosynthesis rate of cv. Direh during stressful high temperature conditions at July, and in compare to May decreased two times more than cv. Zard. Cultivar Zard, in spite of its high photosynthesis rate, showed lower amount of cumulative shoot growth and dry weight, which was mainly due to the large amount of fruit yield efficiency in this cultivar. The proline accumulation in leaf tissue of ‘Direh’ failed to play a constructive role in developing higher heat stress tolerance in this cultivar. The soluble carbohydrates concentration in ‘Zard’ was higher than ‘Direh’ during all period of study. In general, cv. Zard had more tolerance to increased heat stress during growth season.