پديد آورندگان :
رحمتي، مهناز سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي لرستان - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، خرم آباد، ايران , حسين‌پور، طهماسب سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي لرستان - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، خرم آباد، ايران , احمدي، علي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي لرستان - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، خرم آباد، ايران
چكيده فارسي :
در اين مطالعه براي بررسي روابط بين صفات مختلف و انتخاب بهترين ژنوتيپ‌هاي گندم بر اساس چندين صفت از روش باي‌پلاتژنوتيپ × صفت و باي‌پلات ژنوتيپ × عملكرد × صفت استفاده شد. تعداد 15 رقم و لاين انتخابي از برنامه‌هاي اصلاحي گندم نان مؤسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور به همراه يك رقم گندم دوروم ذهاب، در مزارع زارعين دو شهرستان دلفان و خرم‌آباد در سال زراعي 97-1396 كشت و ارزيابي شدند. نتايج تجزيه واريانس صفات براي هر دو منطقه اجراي آزمايش نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين ژنوتيپ‌هاي مورد ارزيابي از نظر ارتفاع بوته، روز تا ظهور سنبله سنبله‌دهي و رسيدگي، عملكرد دانه و شاخص برداشت وجود دارد. بر اساس ميانگين عملكرد دانه ژنوتيپ‌ها در هر دو منطقه اجراي آزمايش، بيشترين عملكرد دانه در ارقام واران، صدرا، ايوان و لاين Azar2/Sabalan/… به ترتيب با ميانگين عملكرد دانه 3374، 5/3207، 3054 و 5/2866 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. با توجه به نمودار چندضلعي باي‌پلات ژنوتيپ× صفت (GT)، ارقام واران و صدرا بيشترين عملكرد دانه، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته را در هر دو منطقه اجراي آزمايش نشان دادند. نمايش برداري باي‌پلات GT، همبستگي بالايي بين عملكرد دانه با وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و شاخص برداشت در مناطق اجراي آزمايش نشان داد. بر اساس نتايج تجزيه باي‌پلات ژنوتيپ × عملكرد × صفت (GYT)، ارقام واران و صدرا داراي بهترين تركيب عملكرد دانه با كليه صفات مورد ارزيابي بودند. همبستگي بالايي بين وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در تركيب با عملكرد دانه مشاهده شد كه بيانگر اهميت اين صفات در تركيب با عملكرد دانه براي بهبود توليد ژنوتيپ‌ها مي‌باشد.
چكيده لاتين :
In this study, the methods of genotype × trait (GT) and genotype by yield× trait biplot (GYT) were used to identify interrelationships between different traits and the best wheat genotypes selection based on multiple traits. During the 2017-2018 cropping season, fifteen cultivars/ promising lines along with a durum wheat cultivar, Zahab, were tested on field’s farms at two sites, Delfan and Khorramabad (Imanabad region). The results of ANOVA for the evaluated traits showed significant differences among genotypes for plant height, day to heading and maturity, grain yield and harvest index. According to the mean grain yield of the genotypes at both experimental sites, the maximum grain yield was obtained for Varan, Sadra, Ivan and Azar2/Sabalan/… genotypes with mean grain yield of 3374, 3207.5, 3054 and 2866.5 kg/ha, respectively. Based on GT-Biplot polygon, Varan and Sadra cultivars were displayed high GY, SSM, TKW and PH at two experimental sites. The vector view of GT biplot showed high correlation between grain yield with 1000-kernel weight, plant height and harvest index at experimental sites. Based on results of GYT biplot, Varan and Sadra cultivars were the best genotypes in combining grain yield with all traits evaluated. The high correlations between combinations of 1000-kernel weight and plant height with grain yield were observed, suggesting the importance of these traits in combining with grain yield to increase genotypes productivity.
