پديد آورندگان :
بيات، فرهاد دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، كرج، ايران , جهانسوز، محمد رضا دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، كرج، ايران , حسيني، محمدباقر دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، كرج، ايران , سرمديان، فريدون دانشگاه تهران - گروه علوم و مهندسي خاك، كرج، ايران , پيكاني‌ماچياني، غلام‌رضا دانشگاه تهران - گروه اقتصاد كشاورزي، كرج، ايران , اويسي، مصطفي دانشگاه تهران - گروه زراعت و اصلاح‌نباتات، كرج، ايران
كليدواژه :
پتانسيل توليد , فصل رشد , محصول ديم , نياز آبي
چكيده فارسي :
فصل رشد، بخشي از سال مي‌باشد كه طي آن شرايط آب و هوايي (دماي مناسب و رطوبت كافي) و رشد مطلوب گياه امكان‌پذير است. با شناخت دوره رشد در منطقه و نياز آبي گياه مي‌توان مديريت صحيحي در توليد محصولات ديم اتخاذ كرد. در اين تحقيق، طول دوره‌ي رشد منطقه‌ي ابهر با استفاده از ميان‌يابي خطي و داده‌هاي اقليمي مورد بررسي قرار گرفت. علاوه‌بر آن، نياز آبي، عملكرد پتانسيل و افت عملكرد در بافت خاك سنگين، متوسط و سبك براي گندم زمستانه و جو بهاره‌ي ديم با استفاده از روش فائو و اطلاعات دراز مدت هواشناسي مطالعه شد. نتايج نشان داد كه از لحاظ رطوبت، طول دوره‌ي رشد 179 روز بود كه شروع و پايان آن به ترتيب 10 آبان و 8 ارديبهشت برآورد شد. امّا با در نظر گرفتن دماي هوا و دماي بحراني گياه، از آغاز دهه‌ي دوم آذر ماه تا پايان دهه‌ي اول اسفند ماه، جزو دوره‌ي رشد محسوب نمي‌شود. از اين‌رو، طول دوره‌ي رشد به 89 روز تقليل يافت. طول دوره‌ي مرطوب نيز 38 روز محاسبه شد كه شروع و پايان آن به ترتيب 18 آذر و 25 دي ماه بود. بارش مؤثر، نياز آبي و آبياري محصول براي گندم به ترتيب برابر با 89 ، 2/611 و 4/522 ميلي‌متر و براي جو به ترتيب 8/41، 3/390 و 5/348 ميلي‌متر بود. ميزان اُفت عملكرد ناشي از تنش آبي در بافت خاك سنگين، متوسط و سبك در گندم به ترتيب برابر با 6/12، 0/00 و 2/42 درصد و مقادير آن براي جو به ترتيب برابر با 3/42، 0/28 و 5/65 درصد محاسبه شد. ميانگين، حداقل و حداكثر توليد نهايي در بافت‌هاي خاك ذكر شده براي گندم به ترتيب 26/1، 50/0 و 90/1 تُن در هكتار و براي جو به ترتيب 48/0، 18/0 و 80/0 تُن در هكتار برآورد شد. جهت كاهش اثرهاي منفي كوتاهي دوره‌ي رشد منطقه و هم‌پوشاني ناقص آن با چرخه‌ي رشد محصول، اقداماتي مانند برداشت مطلوب از آب بارش، كشت به موقع، بهبود بهره‌وري از آب، انتخاب ارقام مقاوم به خشكي يا ارقام زودرس و حفظ رطوبت با خاك‌ورزي حفاظتي را جهت دستيابي به پايداري در توليد محصول ديم توصيه مي‌شود
چكيده لاتين :
Growing season is the part of a year with suitable temperature and sufficient moisture for crop normal growth. Whit recognizing the growing period in the region and crop water requirement can adopt appropriate management to better compromise crop with climate limitations in rainfed agriculture. In the research, the length of growing period in Abhar area using linear interpolation and climatic data was investigated. Besides that, crop water requirement, potential yield, and yield reduction in heavy, medium, and light soil texture for rainfed winter wheat and spring barley were studied using FAO method and long-term synoptic information. Results showed that the length of growing period in terms of moisture was estimated 179 days that its beginning and ending were 1st November and 28th April, respectively. But, considering air temperature and crop critical temperature, from beginning of December to end of February was not involved in the growing period. Therefore, the length of the growing period was declined to 89 days. The humid period was calculated 38 days that its begging and ending were 9th December and 15th January, respectively. Efficient rainfall, crop water requirement, and crop irrigation requirement during winter wheat growing cycle were 89, 611.2, and 522.4 and during spring barley growing cycle were 41.8, 390.3, and 348.5 mm, respectively. Generally, the average, minimum and maximum final yields were estimated for wheat by 1.26, 0.50 and 1.90 Mg ha-1 and for barley by 0.48, 0.18 and 0.80 Mg ha-1, respectively. To mitigate the negative consequences of the shortness of region growing period and its incomplete overlapping with crop growth cycle, measures such as optimum rainwater harvest, sowing in time, improving water use efficiency, selecting drought-resistant or short-season cultivars, and using conservation tillage practices to maintain water are suggested to reach sustainability in rainfed crop production.
