پديد آورندگان :
جمشيدمقدم، مهدي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات كشاورزي ديم كشور - معاونت سرارود،كرمانشاه، ايران , فرشادفر، عزت اله دانشگاه رازي - دانشكده علوم و مهندسي كشاورزي - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي،كرمانشاه، ايران , نجفي، عبداله دانشگاه رازي - دانشكده علوم و مهندسي كشاورزي - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي،كرمانشاه، ايران
كليدواژه :
تنش خشكي , عمل ژن , كلزا , مدل ژنتيكي , هتروزيس
چكيده فارسي :
چكيده
انتخاب يك روش اصلاحي مؤثر براي بهبود صفات كمي تا حد زيادي بستگي به وراثت‌پذيري و چگونگي عمل ژن دارد. به‌منظور برآورد پارامترهاي ژنتيكي صفات مهم زراعي و فيزيولوژيكي كلزا، نسل‌هاي دوطرفه هيبريد (1F و 1RF) و در حال تفكيك (2F، 2RF، 1BC، 1RBC، 2BC و 2RBC) حاصل از تلاقي ارقام دلگان×اوپرا (تلاقي اول)، دلگان×پاراد (تلاقي دوم) و آر جي‌اس 003×ليكورد (تلاقي سوم) تهيه و همراه با والدين در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مؤسسه تحقيقات كشاورزي ديم (سرارود) در سال زراعي 1396-1395 در شرايط تنش خشكي مورد ارزيابي قرار گرفتند. بر اساس نتايج تجزيه واريانس تلاقي‌ها اختلاف معني‌داري بين ده نسل براي صفات روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته، خورجين در بوته، طول خورجين، دانه در خورجين، وزن هزاردانه، محتواي آب برگ، ميزان كلروفيل، نشت يوني، دماي برگ، عملكرد بوته، ميزان روغن دانه و شاخص برداشت وجود داشت كه نشان‌دهنده تفاوت ژنتيكي بين والدين بود. بيشترين ميزان هتروزيس والد برتر و ميانگين والدين مربوط به عملكرد بوته نسل‌هاي (به‌ترتيب 229 و300%) و (به‌ترتيب 255 و322%) تلاقي سوم بود. تجزيه ميانگين نسل و آزمون مقياس مشترك تلاقي‌ها نشان داد كه براي همه ويژگي‌ها به‌جز طول خورجين علاوه بر اثرات افزايشي و غالبيت، اثرات اپيستازي نيز نقش دارد. وراثت‌پذيري عمومي و خصوصي صفات در تلاقي‌ها به‌ترتيب از 26/0 تا 98/0 و از 08/0 تا 67/0 برآورد شد. اين تحقيق نشان داد كه واريانس غالبيت بيشترين نقش را در تمامي صفات مورد مطالعه به جز روز تا رسيدگي و طول خورجين در هر سه تلاقي، ارتفاع بوته در تلاقي اول و دوم و ميزان روغن دانه در تلاقي دوم و سوم داشت.
چكيده لاتين :
Using an appropriate breeding method for genetic improvement of quantitative traits mainly depends on the nature of gene action and heritablity. In order to estimate genetic parameters for agro-physiological traits in rapeseed, a generation mean analysis was counducted using the following three crosses; Opera×Dalgan (C1), Parade×Dalgan (C2) and Licord×RGS003 (C3). The parents, F1, F2 and BC1, BC2, RF1, RF2, RBC1, and RBC2 generations were studied for 13 traits. The parents and segregating populations cultivated under drought stress in a randomized complete block design with three replications at Dryland Agricultural Research Institute, Sararood, during 2016-2017 croping season. The results showed significant differences among ten generations for all traits including days to maturity (DM), plant height (PH), silique per plant, silique length (SL), seed per silique, 1000-seed weight, leaf water content, chlorophyll content, electrolyte leakage, leaf temperature, plant yield, seed oil content (SOC) and harvest index in three crosses, indicating genetic differences between the parental genotypes. The highest level of best- and mid-parent heterosis was observed in F1 (229 and 300%, respectively) and RF1 (255 and 322%, respectively) generations for plant yield in C3. In addition to the additive-dominance model, mean generation analysis and joint scale test showed that epistatic effects are important for all the traits except silique length. The broad- and narrow-sense heritability of the traits in the crosses ranged from 0.26 to 0.98 and from 0.08 to 0.67, respectively. This study revealed that dominance variance has the most important genetic effect in controlling of all the studied traits except for DM and SL in three crosses, PH in C1 and C2, and SOC in C2 and C3.
