قياس‌هاي اقتراني شرطي-حملي و تقسيم‌بندي قضايا به خارجيه، ذهنيه و حقيقيه

Conditional-Predicative Conjunctive Syllogisms and Division of Propositions into Actuality, Mental and Factual

ضرورت سازگار بودن همه‌ي قضاياي منطق امري است كه هيچ‌گاه نزد متفكران مسلمان انكار نشده است. در طول تاريخ منطق، هر ناسازگاري احتمالي در قواعد منطقي، هرچند كوچك، بررسي دقيق منطق‌دانان مسلمان را در پي داشته است. در ادامه‌ي اين روند، متن حاضر به معرفي يك ناسازگاري مهم در آراء كنوني منطق‌دانان مي‌پردازد. در آراء معاصر، تقسيم‌بندي قضاياي حملي به سه دسته حقيقيه، خارجيه و ذهنيه (با اختلافاتي در تفسير) مورد تأييد اغلب منطق‌دانان و فلاسفه اسلامي قرار گرفته است. ادعا مي‌شود كه اين تقسيم‌بندي مستقل از بقيه قواعد منطقي است و بدون تغيير در قياس‌هاي بيان شده در سنت منطقي قابل پذيرش است. در اين مقاله نشان ‌داده شده است كه بخشي از قياس‌هاي اقتراني شرطي-حملي تنها با قبول حقيقي بودن گزاره‌هاي حملي قابل پذيرش خواهند بود. اثبات اين مدعا با بررسي برخي از قياس‌هاي اقتراني شرطي-حملي با اشتراك در جزء ناقص صورت گرفته است. اين بخش از قياس‌ها در سنت منطق سينوي بديهي‌ترين نمونه قياس‌هاي شرطي-حملي با اشتراك در جزء ناقص محسوب شده‌اند. بررسي دقيق اثبات‌هاي موجود در اين باب در كتب منطق‌دانان سينوي صحت مدعاي ما را نشان داده است.

The necessity of the compatibility in all elements of logic is something that has never been denied among Muslims intellectuals. Throughout the history of logic, any possible inconsistency in the rules of logic, albeit small, has led to a careful study by Muslim logicians. In the continuation of this process, the present text introduces an important inconsistency in the current views of the logicians. In contemporary opinion, the division of predicative proposition into three categories: actuality, mental, and factual (with differences in interpretation) has been endorsed by most Islamic logicians and philosophers. It is claimed that this division is independent of the rest of the rules of logic and can be accepted without changing the syllogism expressed in the logical tradition. In this paper, it is presented that elements of the conditional-predicative conjunctive syllogisms can only be accepted if the predicative propositions are factual. This claim is proved by examining the conditional- predicative conjunctive syllogism by sharing an incomplete part and the middle term is a part of conditional consequence. This part of the syllogism in the tradition of Avicennian logic is considered the most obvious example of conditional-predicative syllogism with a shared incomplete part. Careful examination of the evidence in the books of the Avicennian logicians has shown the validity of our claim.