كليدواژه :
زلزله شناسى , ويلهلم وندلبند , رويكرد قانون نهاد , رويكرد جزءنگر
چكيده فارسي :
تبيين و پيش بيني زلزله همواره يكي از مسائل بشر در طول تاريخ بوده است. عليرغم پيشرفت هاي صورت گرفته در علم زلزله شناسي، كماكان اين علم در پيش بينيِ زلزله به شكل كارآمد، يعني در بازه‌هاي زماني و مكاني كوچك، به موفقيت نرسيده است. نظريه ي تكتونيك صفحه اي به عنوان نظريه‌اي موفق در تبيين زلزله به شكل «عام» با هر دو رويكرد تبييني در فلسفه ي علم، يعني استدلالي و علّي، سازگاري دارد. با اين وجود براي پيش بيني زلزله به شكل كارآمد و محلي، به‌نظر مي رسد نيازمند رويكرد ديگري در اين علم هستيم. تمايز ميان علوم قانون نهاد وجزءنگر توسط ويلهلم وِندِلبِند به وجود آمده است. اين تمايز الهام بخش علوم تجربي مانند پزشكي و روانشناسي بوده است. در اين مقاله نشان مي دهيم كه در زلزله شناسي همانند پزشكي و روانشناسي براي رسيدن به پيش بيني كارآمد، مي‌توان از اين دو رويكرد همزمان استفاده كرد و پيشنهاد مي كنيم، بنا به مصالح اخلاقي و اين‌كه زلزله شناسي علمي است كه با جان ميليون ها نفر انسان سروكار دارد، ضروري است متخصصان اين رشته علاوه بر رويكرد قانون نهاد از رويكرد جزءنگر نيز استفاده كنند تا از اين طريق بتوانند به پيش بيني مطلوبِ زلزله، يعني در بازه هاي زماني و مكاني كوچك، برسند.
چكيده لاتين :
Explaining and predicting earthquakes has always been a human issue throughout history. Despite advances in seismology, the science has not yet been successful in efficiently predicting earthquakes, that is, in short time and space scales. Tectonic plate theory, as a successful theory for explaining earthquakes in a “general” form, is compatible with both explanatory approaches in the philosophy of science, that is, argumentative and causal. However, to predict earthquakes efficiently and locally, we seem to need a different approach to this science. Wilhelm Windelband has made the distinction between the nomothetic sciences and idiographic sciences. This distinction has inspired empirical sciences such as medicine and psychology. In this paper, we show that in seismology, like medicine and psychology, to achieve effective forecasting, these two approaches can be used simultaneously, and we suggest, based on ethical interests and that seismology is a science that deals with the lives of millions of people. In addition to the nomothetic approach, it is necessary for experts in this field to use an idiographic approach so that they can predict the desired earthquake in a short time and place.
