تحليلي بر نابرابري‌هاي فضايي با تأكيد بر شاخص‌هاي كيفيت مسكن (نمونه موردي: مناطق شهري اردبيل)

Analysis of space inequalities focused on house quality indices (Case study: Ardebil urban regions)

زمينه و هدف مسكن به عنوان يكي از پديده هاي واقعي از نخستين مسايلي است كه بشر همواره با آن دست به گريبان بوده و همواره در تلاش براي دگرگوني و يافتن پاسخي مناسب، معقول و انديشيده براي آن است. در حال حاضر مسيله اي كه راجع به مسكن در سطح جهاني از آن صحبت مي شود مسيله كمبود واحد هاي مسكوني است و درعين حال آنچه به كيفيت واحد هاي مسكوني بازمي گردد تقريبا در بسياري از نقاط دنيا رعايت نمي شود. اين در حالي است كه براي برنامه ريزي و برنامه ريزي مسكن هر شهر، پيدا كردن پاسخ سنجش فضايي كيفيت مسكن از ملزومات اساسي به شمار مي آيد. بنابراين هدف از پژوهش حاضر سنجش نابرابري هاي فضايي شاخص هاي كيفيت مسكن در سطح شهر اردبيل به منظور انجام برنامه ريزي بهتر براي بخش مسكن اين شهر مي باشد. روش بررسي تحقيق حاضر ازنظر هدف از نوع كاربردي و ازنظر ماهيت و روش تحقيق مورداستفاده از نوع روش هاي توصيفي - تحليلي است. اطلاعات موردنياز از داده هاي بلوك هاي آماري سال 1390 شهر اردبيل استخراج شده اند. جامعه آماري پژوهش بلوك هاي آماري شهر اردبيل در سال 1390 است. براي بررسي وضعيت نابرابري شاخص هاي كيفيت مسكن و شناخت الگوي فضايي گسترش اين نابرابري از مدل هاي آمار فضايي، تحليل لكه هاي داغ (Hot Spot Analysis) و خود همبستگي فضايي (Morans I)، در نرم افزار Arc/GISاستفاده شده است. يافته ها بر اساس بررسي هاي انجام گرفته، بلوك هاي شهر اردبيل به لحاظ شاخص هاي كيفيت مسكن در وضعيت نا برابر قرار دارند به گونه اي كه، محلات و مناطق واقع در بخش هاي شمالي و شمال غربي به لحاظ برخورداري از شاخص هاي كيفيت مسكن در وضعيت نا مطلوبي مي باشند و محلات مركزي و جنوبي شهر از اين نظر از وضعيت بهتري برخوردار مي باشند. بحث و نتيجه گيري الگوي توزيع نا برابري شاخص هاي كيفيت مسكن در شهر اردبيل به صورت خوشه اي بوده و همچنين بين كيفيت مسكن و طبقات اجتماعي در شهر اردبيل رابطه معنا داري وجود دارد. درنتيجه مي بايست برنامه ريزي هاي شهر به ويژه برنامه ريزي هاي مسكن براي شهر اردبيل در بخش هاي شمالي و شمال غربي (بافت روستا-شهري) بيشتر موردتوجه و مدنظر قرار گيرند.

Background and Objective: Housing is one of real phenomenon and primary subjects that human always face with and he/she is trying to it’s transition and finding proper , rational response for it. Currently , presented subject about housing at world level relate to deficiency and shortage of housing and resident units and also discussions about resident and housing units quality don’t regard in some places approximately. It is regarded for housing and resident planning in every city and finding housing quality space measurement response is one of basic requirements. So , the aim and purpose of current research is measuring housing indices space inequalities at Ardebil city in order to implementation correct and better planning for housing part. Method: Current research is applied according to aim& purpose and it is analytical- descriptive based on nature and used methodology. Requirement data were extracted from Ardebil city statistical data blocks at 1390. Research statistical society in Ardebil city at 1390 include statistical blocks. To investigation of inequality position of housing quality indices and recognition of space pattern , inequality development ; we have been used spatial statistical models , Hot Spot analysis, Morans I spatial auto- correlation in Arc/GIS software. Findings: According to implemented studies , Ardebil city blocks are located in inequality position based on housing quality indices and also districts , regions and sectors which they are located on Northwest and Western parts ; have improper situation about housing quality indices , but central and southern sectors of this city have proper position in mentioned subject.. Discussion and Conclusion: Housing quality indices with inequality distribution pattern in Ardebil city study by clustering method and also there is significant relationship between housing quality and social classes in this city. It is necessary to regard urban planning , housing plans in Ardebil city and Northern , Northwest ( Urban –Rural tissue) parts and they need more pay attention.