نظريه عمومي تعذر: رهيافتي منسجم از قواعد حقوقي

The General Theory of Impossibility: A Coherent Approach

تعذر اجراي قرارداد يك واقعه حقوقي است كه به معني غيرممكن شدن اجراي آن است و در حقوق ايران در حوزه انحلال قراردادها منشأ آثار متعددي واقع مي‌شود. تعذر به لحاظ مصاديق به دودسته تعذر عيني و تعذر قانوني قابل‌تقسيم است. مراد از تعذر عيني ممتنع شدن مادي اجراي قرارداد به نحوي است كه امكان الزام به اجراي آن توسط متعهد يا به هزينه او توسط شخص ديگري امكان‌پذير نباشد. همچنين مراد از تعذر قانوني، عدم امكان الزام به اجراي قرارداد به جهت حكم قانون‌گذار است. نظريه عمومي تعذر به‌طور خلاصه بيان مي‌دارد كه در بسياري از مقررات براي مثال مواد 527، 551، 683، 240 و 387 قانون مدني منطق واحدي مبني بر انفساخ يا ايجاد خيار فسخ در اثر تعذر كلي يا جزئي قرارداد وجود دارد. آگاهي يافتن بر اين منطق سبب مي‌شود اولاً در مواردي كه مقررات نسبت به انحلال يك قرارداد يا آثار انحلال در فرض خاصي ساكت هستند، حكم آن مسئله را بر اساس منطق حاكم بر نظريه مذكور استخراج كرد و ثانياً در مواردي كه تفاسير متعددي از منطوق مقررات وجود دارد، تفسيري را برگزيد كه با منطق كلي حاكم بر نظريه انطباق دارد.

The impossibility of the contract is a legal fact, which means the impossibility of performance and it causes many consequences concerning the termination of contracts in Iran’s legal system. The impossibility in considering its instants divides to real and legal impossibility. The real impossibility is a situation in which contract physically cannot be forced to perform by promisor or by promisor expense. The meaning of legal impossibility also is a situation in which contract cannot be forced to perform because of the operation a law. The theory summarizes that an identical logic exists in many rules like articles 527, 551, 683, 240, 387 of Civil Code. That logic requires that partial or total impossibility of contract justify unilateral or automatic termination case by case. Knowing about this logic firstly empowers jurists to infer the ruling of situations in them laws don’t express about the termination of a contract or its consequences and secondly empowers them to choose an interpretation between plenty of interpretation by the general theory of impossibility.