عنوان مقاله :
تشريفات مذهبي دوره ناصرالدين‌شاه قاجار؛ با تأكيد بر ساختمان تكيه‌دولت
پديد آورندگان :
احمدي، عليرضا دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره) - دانشكده علوم انساني - گروه تاريخ، قزوين، ايران , پورمحمدي املشي، نصرالله دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره) - دانشكده علوم انساني - گروه تاريخ، قزوين، ايران
كليدواژه :
تكيه‌دولت , ناصرالدين‌شاه قاجار , تعزيه , تشريفات مذهبي , معماري قاجاري
چكيده فارسي :
دوران پادشاهي ناصرالدين‌شاه، چيزي جز كوشش‌هاي وي براي برپايي تجدد در همهٔ اركان جامعه نيست. يكي از موانع شاه براي رسيدن به اين امر، روحانيت و قدرت و نفوذ آنان در ميان توده مردم بود. ناصرالدين‌شاه سعي كرد با برگزاري مراسم پرتجمل مذهبي در دربار، ضمن كسب استقلال ديني بدون وابستگي به علما، مشروعيت مذهبي خود را در بين توده مردم حفظ كند. براي رسيدن به اين هدف، ايجاد ساختار نويني در امور ديني لازم بود. در اين مقاله، موضوع اهميت تشريفات مذهبي دربار ناصرالدين‌شاه را با تكيه‌بر ساختمان تكيه دولت بررسي كرده‌ايم. تكيه دولت يك سازهٔ كليدي براي خودايستايي مذهبي ناصرالدين‌شاه به‌شمار مي‌آمد. او با ساختن بناي تكيه دولت نه به شيوهٔ معماري اسلامي، بلكه با الگوبرداري از معماري غرب، نخستين گام را در گذرگاه دگرگوني آيين‌هاي مذهبي برداشت؛ به‌‌گونه‌اي كه نمايندگان سياسي و اروپايي براي نخستين‌بار در تاريخ ايران، ملزم به حضور در برنامه‌هاي ديني دربار شدند و جايگاه ويژه خاندان سلطنتي و زنان دربار در‌حالي در اين بنا ديده شده بود كه روحانيت در اين ساختمان، جايگاه خاصي نداشت و اين تنها آيين مذهبي‌اي بود كه مراسم بدون وابستگي و نقش اصلي روحانيت برگزار مي‌شد.
چكيده لاتين :
No abstract
عنوان نشريه :
تحقيقات فرهنگي ايران
