مطالعه و مقايسه ي فرهنگ لوطي گري و لمپنيسم در نمايشنامه هاي اسماعيل خلج

The study and Comparison of Survey of Revelers and lumpenism in Esmaeil Khalaj’s Dramas

لوطي ها وگروه هاي برآمده از آنها همچون التها، جاهل ها، داش مشدي ها و لمپن ها اقشاري از جامعه هستند كه در شكل گيري بسياري از وقايع مهم سياسي و اجتماعي كشور، نقش مهمي داشتند. لوطي ها كه خود قشر تنزل يافته ي فتيان، عيارها و شاطرها هستند، آداب و رسوب و فرهنگ خاصي دارند كه آنها را از ساير اقشار جامعه جدا ميكند. با توجه به اينكه نويسندگان در هر دورهاي براي خلق آثار خود و شخصيت پردازي در اين آثار از ويژگي هاي افراد جامعه ي زمان خود بهره ميبرند، در نتيجه در بسياري از داستانها و نمايشنامه ها، نويسندگان به بازنمايي ويژگيهاي گروه هايي كه بيشترين تاثير را بر وقايع جامعه ي زمانه ي خود داشته اند مي پردازند. اسماعيل خلج از مهمترين نمايشنامه نويسان دوران معاصر است كه در آثار خود به بازنمايي ويژگيهاي شخصيتي اين دو گروه پرداخته است. بر پايه ي اين اطلاعات، فرضيه ي پژوهش اين است كه با توجه به تاثيري كه لمپنها به پشتوانه ي برخي از ويژگيهاي خود نظير بي بندوباري، ساده لوحي، قلدري و لوطي ها به پشتوانه ي مورد احترام بودن در بسياري از وقايع اجتماعي، سياسي و فرهنگي جامعه در دهه هاي 40 و 50 داشته اند، در نتيجه اسماعيل خلج كه شخصيتهاي اصلي خود را از ميان اقشار فرودست جامعه از نظر اجتماعي و گاه فرهنگي برميگزيد، اغلب به نوع زيست اين گروه از افراد توجه داشته و در شخصيت پردازي اين افراد به ويژگي هاي بارزتر آنها كه سبب تاثير بيشتر بر جامعه شده، پرداخته است. نگارنده با درنظر گرفتن اين فرضيه به بررسي نمايشنامه هايي از اسماعيل خلج كه اين ويژگيها در آنها چشمگيرتر بود، پرداخته و به سوالهاي اصلي اين پژوهش يعني دليل بازنمايي ويژگي هاي اين دو قشر در آثار وي و نيز پررنگ بودن برخي از ويژگي هاي آنها نظير پاتوغ نشيني، رقابت، پااندازي و... در اين آثار پاسخ داده و با استفاده از روش توصيفي-تحليلي و جمع آوري اطالعات به شيوه ي كتابخانه اي به اين نتيجه رسيده است كه باتوجه به اينكه افراد صاحب قدرت جامعه با سواستفاده از ساده لوحي اغلب اين افراد و با تحت تاثير قراردادن حساسيت هاي آنها نظير مدعي بودن در وطن پرستي و نيز نفوذ در آنها از طريق ويژگيهاي بارزشان باعث تاثير متفاوت آنها بر وقايع مهم جامعه شدند؛ درنتيجه نويسندگان آن دوره براي نمايش مشكلات جامعه ي زمان خود به بازنمايي اين افراد و ويژگيهايشان پرداخته اند.

The Revelers (Lootiha) and all its other branches like Lat-ha, Jahel-ha and Lumpens and Dash Mashdi-ha are a social group that had considerable role in the political and social processes in the country. Looti-ha which are a degraded stratum of Fattiyan, Ayýar-ha and Shater-ha, have special traditions and culture that separate them from other social stratums. Whereas authors utilize the traits of people of the era to create their opuses, so most of fictions and dramas try to present the characteristics of those people who contribute on community events in their era. Esmaeil Khalaj is one of the most important cotemporary playwrights of our day who represents Revelers and Lumpens traits in his works. Based on this information, the research hypothesis is that whereas Lumpens were bully, profligate, naive and racketeer and revellers were respected by people, so they contribute on a lot of community events in the 40s and 50s. Hence Esmaeil Khalaj who has chosen the main characters of his plays from those people of low social and cultural class in society and usually regarded their life style and those characteristics of them which were effective in society. Considering this hypothesis, the researcher proceeded to investigate Esmaeil Khalaj’s drama in which these traits are prominent and answered the basic questions of the survey. The questions are: why has Khalaj proceeded to represent revelers and Lumpens traits, an‎d extended some traits of these people such as having hangout, being competitive, procuration and etc. in his works? The researcher used analytical-descriptive method for this survey and collecting data by using library technique. Based on this research, we can get this result whereas the influential people in the society abused the naivety of these people by arousing their traits such as being claimant and patriot, it caused their different impact on important events in society. So the authors proceed to represent the personal characteristics of this group of people to state the difficulties of the society of their period.