حقوق هنرمندان مجري در تئاتر ايران

The legal interests of theatre performers in Iran

در اين پژوهش، تئاتر از منظر حقوق آفرينش هاي هنري و ادبي كه شاخه اي از حقوق مالكي تهاي فكري است مورد بررسي قرارمي گيرد. تمركز اصلي تحقيق بر نقش و جايگاه حقوقي كارگردان تئاتر است اما درباره طراحان و بازيگران نيز بحث هايي مطرح مي شود. در حقوق آفرينش هاي هنري و ادبي تحت دو عنوان از هنرمندان حمايت مي شود: حقوق مولف و حقوق مجاور. سوال اصلي در اين پژوهش اين است كه در هنر تئاتر چه اشخاصي داراي حقوق انحصاري مولف هستند و چه اشخاصي از حقوق مجاور بهره م يبرند. اهميت اين پرسش در اين است كه طبق نظر برخي حقوقدانان، در مقام تعارض حقوق مولف با حقوق مجاور، اولويت با حقوق مولف خواهد بود. براي تفهيم بيشتر موضوع، نقش كارگردان تئاتر به همراه طراحان و بازيگران در دو نظام حقوقي كپي رايت و نظام حق مولف بررسي شده است. نظر اصلي در اين تحقيق اين است كه كارگردان تئاتر را بايد داراي حقوق مولف دانست و حتي درمورد جايگاه حقوقي بازيگر هم با توجه به شيوه هاي نوين طراحي تمرين و فرآيند اجرا بايد بازنگري كرد. هرچند كه نظام حقوقي ايران در زمينه مالكيت فكري، نظام حق مولف است اما م يتوان از معيار «كپ يرايتبل » بودن كه در نظام حقوقي آمريكا مطرح مي شود، در اين راستا بهره برد. در نهايت به تعريف سازما نهاي مديريت جمعي و كارايي آنها در سيستم تئاتري يك كشور پرداخته مي شود. چنا نكه در آخر گفته مي شود مسيله مهم درباره تئاتر اين است كه براي تعيين مولف بايد به شيو ه هاي اجرا و مخصوصا روند تمري نها بسيار دقت شود؛ اينكه نقش افراد در شكل گيري روند اجرا چقدر بوده است. در حقوق و قوانين كنوني ايران حقوق مجاور شناخته نشده است. بنابراين اكثر مطالبي كه در اين بخش آورده مي شود براساس مطالعات تطبيقي و بررسي لايحه و كنوانسيو نها و معاهدات مرتبط با اين موضوع هستند.

This essay is based on intellectual property aspects of Theatre. Copy right and related rights is the main concern. The majore question is to what extend director and actors will enjoy the copy right. The purpose of this essay is to explore what is copyrightable in theatrical works and who will be the author. This paper will discuss will discuss the importance of protecting theatrical works by copy rights. It will show what is the definition of authorship in theatre and suggest some solutions for ownership in theatrical works in Iran. It seems that it is an issue for theatrical artists in Iran to exercise their copy right. It is suggested that to determine owner the difference between performances should be taken to consideration. In some cases, actors should be considered as more than a related right holder. In general, it should be considered that who made the most effort in order to create a performance and what is copyrightable in theatrical works.