تاثير پليمر سوپرجاذب بر عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) در شرايط تنش خشكي

The effect of super absorbent polymer on yield and yield components of sunflower (Helianthus annuus L.) under drought stress conditions

كاربرد مواد پليمري سوپرجاذب مي تواند سبب جلوگيري از كاهش توليد در برخي گياهان زراعي تحت شرايط كم آبي گردد. به منظور بررسي اثر مصرف پليمر سوپرجاذب بر عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در مزرعه شخصي واقع در كيلومتر 20 شهرستان سبزوار در سال 93-1392 انجام شد. فاكتورهاي مورد بررسي، دور آبياري (12 و 24 روز) و مقادير مختلف سوپرجاذب (0، 30، 60، 90 و 120 كيلوگرم در هكتار) بود. نتايج نشان داد كه ارتفاع گياه، تعداد دانه در طبق، درصد بذور پوك، وزن هزار دانه، عملكرد اقتصادي و عملكرد بيولوژيك به صورت معني داري تحت تاثير دور آبياري قرار گرفت. افزايش دور آبياري از 12 روز به 24 روز سبب كاهش 26/3 درصدي ارتفاع گياه، 39/5 درصدي تعداد دانه در طبق، 17/9 درصدي وزن هزار دانه، 13/2 درصدي عملكرد اقتصادي و 17/9 درصدي عملكرد بيولوژيك شد. بالاترين عملكرد و اجزاي عملكرد در مصرف خاكي 120 كيلوگرم در هكتار پليمرهاي سوپرجاذب و كمترين آن در تيمار شاهد به دست آمد. اگرچه واكنش عملكرد به مصرف سوپرجاذب ها در دور آبياري 12 روزه بيشتر بود، اما مصرف پليمرهاي سوپرجاذب سبب كاهش اثرات منفي تنش خشكي شد. در دور آبياري 12 روزه مصرف 120 كيلوگرم در هكتار پليمر سوپرجاذب و در دور آبياري 24 روزه مصرف 30 كيلوگرم در هكتارسبب توليد حداكثر درآمد خالص شد. در مجموع، بالاترين عملكرد دانه و درآمد اقتصادي با مصرف 120 كيلوگرم در هكتار سوپرجاذب و دور آبياري 12 روز به دست آمد.

The application of superabsorbent polymeric materials may prevent yield reduction of some crops under drought stress conditions. To investigate the effect of adsorbent polymer consumption on yield and yield components of sunflower under drought stress conditions, an experiment was conducted as a split plot in a randomized complete block design with 3 replications in a farm located 20 km away from Sabzevar during 2013-2014. Factors were irrigation regimes (12-day and 24-day intervals) as main plot and different amount of super absorbent polymer (0, 30, 60, 90 and 120 kg ha-1) as subplot. The results showed that plant height, number of seeds per head, percentage of empty seeds, 100-seed weight, economic yield and biological yield were significantly affected by irrigation intervals. Increasing the irrigation interval reduced plant height by 26.3%, number of seeds per head by 39.5%, 100-seed weight by 17.9%, economic yield by 31.2% and biological yield by 17.9%. The highest yield and yield components were obtained at application of 120 kg ha-1 superabsorbent polymer and the lowest at control treatment. Although the yield response to the use of superabsorbent polymer was higher in the 12-day irrigation interval, use of superabsorbent polymer reduced the negative effects of drought stress. In 12-day irrigation interval, consumption of 120 kg ha-1 absorbent polymer and in the 24-day irrigation interval, consumption of 30 kg ha-1 absorbent polymer produced the maximum net income. In total, the highest grain yield and economic income were obtained at application of 120 kg ha-1 superabsorbent and 12-day irrigation interval.