سنجش و ارزيابي تاب آوري كلانشهر شيراز با رويكرد كاهش خطرپذيري در برابر مخاطرات طبيعي

Evaluation and Assessment of the Amount of Resiliency of Shiraz city With a risk-reducing against Natural Hazards

امروزه، خسارات فراوان مخاطرات طبيعي و انساني به محيط و كالبد شهرها باعث شده است كه مفهوم تاب آوري به منظور كاهش آثار سوانح، به حوزه‌اي مهم در عرصه مديريت بحران تبديل شود. شناخت تاب آوري مي‌تواند به تعيين صفات و ويژگي‌هايي كه ظرفيت مقابله جوامع با سوانح را افزايش مي‌دهند كمك نموده و ابزارهايي را براي كمك به فرآيند كاهش آسيب پذيري پيشنهاد نمايد. پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشي كاربردي و از نظر ماهيت نيز پژوهشي توصيفي – تحليلي در بستري پيمايشي است كه در آن هدف، بررسي و سنجش ميزان تاب آوري كلان شهر شيراز در برابر مخاطرات طبيعي مي‌باشد. مباني نظري پژوهش از طريق مطالعات كتابخانه‌اي به دست آمده و جهت بررسي محدوده مورد مطالعه از تكنيك پرسشنامه استفاده شده است. بدين منظور تعداد 30 پرسشنامه با استفاده از روش دلفي بين كارشناسان حوزه‌هاي مختلف مربوط به موضوع كه از وضع موجود كلان شهر شيراز شناخت داشته‌اند، توزيع و جمع آوري شده و جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از آزمون t تك نمونه‌اي و رگرسيون گام به گام در نرم افزار Spss استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه ميزان ميانگين تاب آوري شهر شيراز برابر 45/2 است كه پايين‌تر از حد متوسط 3 بوده و در برابر مخاطرات طبيعي تاب آور نيست. همچنين نتايج رگرسيون گام به گام نشان داد كه مولفه نهادي - مديريتي با ضريب بتا 825/0 بيشترين تأثير و مولفه اقتصادي با ضريب بتا 321/0 كمترين تأثير بر تاب آوري شهر شيراز در برابر مخاطرات طبيعي داشته‌اند.

Today, the great damage of natural and man-made hazards to environment and the framework of cities have made the concept of resiliency as an important issue in crisis management in order to reduce the effects of the events. Recognition of resiliency can help to identify the qualifications and characteristics which cause to increase the capacity of confronting communities to events and also can offer tools to help the process of reducing vulnerability. The present research is an applied research in terms of purpose, and also is a descriptive-analytical research in terms of nature, which the purpose of this study is evaluation of the amount of resiliency of Shiraz city against natural hazards. Theoretical foundations of the research were obtained through library studies and questionnaire was used as a study tool to assess the scope of the study. Therefore, 30 questionnaires were distributed by using the Delphi method among the experts in various fields which were related to the topic who were identified the current status of the Shiraz city. The data were analyzed by Spss software. The results of the research showed that the mean rate of Shiraz is 2.45, which is below the average rate (3) and therefore is not resilient against natural hazards. Also, the results of stepwise regression showed that the institutional-managerial component with the beta coefficient of 0.825 had the most impact and the economic component with the beta coefficient of 0.321 had the least effect on the resiliency of Shiraz city against natural hazards.