تحليل جامعه شناختي گفتمان امام خميني و دكتر علي شريعتي با رويكرد تحليل گفتمان

دكتر شريعتي به عنوان ايدئولوگ انقلاب اسلامي و امام خميني به عنوان معمار انقلاب و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران شناخته مي شود. مقايسه گفتمان اين دو متفكر در راستاي كشف وجوه اشتراك و افتراق آنها اهميت نظري و عملي فراواني براي وضعيت فكري و سياسي جامعه كنوني ايران دارد. با توجه به اهميت گفتمان اين دو متفكر معاصر، اين مقاله با هدف پاسخ به اين سوال كه "بر اساس رويكرد تحليل گفتمان، شباهتها و تفاوتهاي گفتمان امام خميني و دكتر علي شريعتي چيست؟"به نگارش در آمده‌است. چارچوب مفهومي اين مقاله مبتني بر نظريه معناي لاكلاو و موفه مي باشد و روش آن رويكرد تحليل گفتمان است. بر اين اساس، گفتمانهاي امام خميني و دكتر علي شريعتي در مقوله ها با چهارچوب تحليل گفتمان در ابعاد معناد دهي به جهان، دال كانوني، دال برتر(هويت)، دال تهي، دقايق گفتماني، اسطوره سياسي، سوژه‌ها، سوژه‌هاي مثبت و منفي با توجه به منطق هم ارزي و تمايز و موقعيت‌هاي سوژه‌اي با همديگر مقايسه شده‌اند. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه اسطوره سياسي گفتمان امام خميني نفي وضع موجود، نفي نظام‌سلطنتي، نفي جدايي دين از سياست و حكومت و نفي غيرسياسي بودن حوزه‌ها و روحانيون و ضرورت تشكيل حكومت اسلامي است. اسطوره سياسي گفتمان دكترعلي شريعتي، نفي اسطوره‌هاي سياسي موجود (مادي و مذهبي) و معرفي دموكراسي اسلامي(هدايت شده) به عنوان اسطوره سياسي و حكومت سياسي مطلوب براي جامعه ايران است.

Dr. Shariati is known as the ideologue of the Islamic Revolution and Imam Khomeini as the architect of the revolution and the founder of the Islamic Republic of Iran. Comparing the l discourse of these two thinkers in order to discover the commonalities and differentiate them is of great theoretical and practical importance for the intellectual and political situation of the current Iranian society. Given the importance of the discourse of these two contemporary thinkers, this article has been written with the aim of answering the question "What are the similarities and differences between the discourse of Imam Khomeini and Dr. Ali Shariati based on the discourse analysis approach?". The conceptual framework of this paper is based on Laclau and Mouffe's theory of meaning and its method is discourse analysis approach. Accordingly, the discourses of Imam Khomeini and Dr. Ali Shariati in categories and dimensions of giving meaning to the world, focal signifier, superior signifier (identity), empty signifier, discourse minutes, political myth, subjects, positive and negative subjects according to logic Currency, distinction, and subject positions are compared. The findings of this study show that the political myth of Imam Khomeini's discourse is the denial of the status quo, the denial of the monarchy, the denial of the separation of religion from politics and government, and the denial of the apolitical nature of seminaries and clerics and the necessity of forming an Islamic government. The myth of Dr. Ali Shariati's discourse is the rejection of existing political myths (material and religious) and the introduction of Islamic democracy (guided) as a myth and a desirable political government for Iranian society.