بررسي ميزان درك مسافران از علائم موجود در ايستگاه هاي مترو شهر تهران (مطالعه موردي)

Study of Comprehension of the Signs Passengers at Subway Stations in Tehran(case study)

زمينه و هدف: علايم ايمني ابزار مهمي براي تبديل اطلاعات در خصوص شناسايي رويدادها، نوع ، شدت و كنترل مخاطرات بالفعل موجود در محيط مي باشند. اهميت اصلي نمايش علائم ايمني جلوگيري از آسيب ديدگي و اطمينان از شناخت خطرات احتمالي پيش رو در موقعيت هاي خاص و در محيط هاي مختلف توسط افراد مي باشد. مطالعه حاضر به منظور تعيين ميزان درك مسافران قطار شهري تهران از علايم ايمني و هشداردهنده موجود و ارائه راه حل مناسب جهت ارتقاء ميزان درك علايم در ايستگاههاي مترو انجام شده است. روش بررسي: با توجه به عدم دسترسي به پرسشنامه استاندارد در زمينه تحقيق حاضر از پرسشنامه محقق ساخته مبتني بر ملاحظات اصول طراحي، معيارهاي ساخت، آزمون و شيوه هاي نصب و كاربري علائم ايمني منطبق با استاندارد هاي ISO 9186 و ISO 3864 استفاده شده است. براي اين مهم با تشكيل پنل خبرگان سوالات تحقيق مشخص و از لحاظ ارتباط با موضوع، درجه وضوح و سادگي درك مورد ارزيابي قرار گرفت. روش نمونه گيري طبقه اي- تصادفي و براي 390 نفر انجام شده است. آناليزداده ها توسط نرم افزار SPSS و با كمك آزمون كاي اسكوئر انجام شده است. يافته ها: نتايج تحقيق نشان داد كه نماد ممنوعيت استعمال سيگار با 98 درصد و نماد ممنوعيت ورود حيوانات اهلي با 97 درصد بالاترين امتياز را در خصوص ميزان درك مسافران به خود اختصاص دادند. نماد ورود ممنوع با 5 درصد با كمترين امتياز ميزان درك تعيين شد. بين سطح تحصيلات افراد بر ميزان درك رابطه مستقيم (Pvalue<0.001 )و سن و درآمد رابطه معكوسي با ميزان درك پذيري نمادها (Pvalue<0.003 ) دارد. نتيجه گيري: با توجه به توسعه روزافزون خطوط مترو و نتايج متفاوت حاصل از درك نماد ها به منظور رسيدگي و كنترل مخاطرات بالفعل موجود مطالعات بيشتر و آموزش هاي لازم براي آشنايي و درك علايم يك ضرورت محسوب مي گردد. استفاده ازآموزش براي نمادهاي با درك پايين و هچنين باز طراحي ارگونوميك غير قابل انكار مي باشد و لازم است تصميم گيران و مديران منابع مناسبي براي آموزش علايم اختصاص دهند. اجزاي بصري محيط بر وضوح و خوانايي علايم تأثير مي گذارند. شكل و اندازه يك تابلو و علامت، با اندازه حروف و موقعيت آن در ميزان درك موثر است. بنابراين علاوه بر طراحي بر اساس اصول روانشناسي و فيزيولوژيكي عوامل مهم ديگري از جمله تنظيم مداوم نمادها( فاصله و ارتفاع)، محتوا، موقعيت، تنظيم روشنايي و ...ضرورت دارد. هنگام طراحي متن براي علايم و تابلو ها فضاي حروف، فضاي ميان خطوط، موقعيت نمادها و الگوهاي تزئيني، حاشيه، قرارگيري موضوع در مركز يا كناره و استفاده از حروف بزرگ يا كوچك (در لاتين) از اهميت زيادي برخوردارند

Background and aims:Safety signs are an important tool as converting information for recognizing the event, type, severity, and control of actual hazards in the environment. The main importance of displaying safety signs is to prevent injury and aware people of the potential hazards in particular situations in different environments. The aim of this study was conducted to determine the level of perception of Tehran city train passengers about the existing safety and warning signs and to provide an appropriate solution to improve the perception level at the metro stations. Methods: Because the lack of access to the standard questionnaire in the present research, a researcher-created questionnaire was used based on design and manufacturing criteria, test and installation methods accordance to ISO 9186 and ISO 3864 international standards. For this purpose, by forming an expert panel, the research questions were identified and evaluated in relation to the topic, the degree of clarity, and the ease of comprehension. Stratified random sampling was conducted against 390 persons. an‎d the Chi-square tests for datum analysis were performed using SPSS software. Results: According to the results, the highest perceived symbols belong to smoking symbol with 98 percent and 97 percent perceive the symbol prohibited entry of domestic animals. Symbol “no entry” with 5 percent of Understanding with the lowest level was understandable. The analytical results of this study can be a direct impact on understanding due to education level (Pvalue <0.001) and negative impact on the understanding of symbols mentioned age and income (Pvalue <0.003). Conclusion: Considering the increasing development of metro lines and the results of the different understanding of each symbol in order to remove or eliminate the hazards, further studies are a necessity. The use of training for ergonomic redesign symbols is undeniable, and decision makers need to devote appropriate resources to teaching symptoms. The visual components of the environment affect the clarity and readability of the symptoms. The shape and size of a sign and board, as well as the size of the letters and position, are effective in understanding. Therefore, in addition to designing based on the psychological and physiological principles, other important factors such as continuous adjustment of symbols distance and height are necessary. When designing text for signs and signs, the space of letters, the space between the lines, the position of symbols and decorative patterns, the margins and the use of upper or lower case letters (in Latin) are important