عنوان مقاله :
برهمكنش نيتروژن و تراكم بوته بر رشد و عملكرد كينوا (.Chenopodium quinoa Willd)
عنوان به زبان ديگر :
Interaction of Nitrogen and Plant Density on Growth and Yield of Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.)
پديد آورندگان :
كرمي، راضيه دانشگاه ياسوج - دانشكده كشاورزي، ياسوج , فرجي، هوشنگ دانشگاه ياسوج - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج , موحدي دهنوي، محسن دانشگاه ياسوج - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج , خوشرو، عليرضا دانشگاه ياسوج - گروه زراعت و اصلاح نباتات، ياسوج
كليدواژه :
تراكم , شاخص‌هاي رشد , عملكرد , كينوا , نيتروژن
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: كينوا، گياهي از خانواده تاج‌خروسيان است كه در حال حاضر به دليل ارزش غذايي بالا و تحمل تنش‌هاي زنده و غير زنده به ويژه خشكي و شوري، به عنوان يك محصول جايگزين براي گياهان با مصرف آب بالا مطرح است. در ميان عناصر غذايي، نيتروژن مهم‌ترين عنصر محدود كننده رشد گياهان است كه نقش مهمي را در افزايش عملكرد كمي و كيفي محصولات زراعي ايفا مي-كند. انتخاب تراكم كشت مطلوب گياهان زراعي، به علت وجود رقابت بر سر آب، مواد غذايي و نور، يكي از مهم‌ترين عوامل به-زراعي است كه تأثير قابل توجهي بر رشد و عملكرد محصولات زراعي دارد. با توجه به استقبال كشاورزان استان فارس در توسعه كشت گياه كينوا، اين پژوهش به منظور ارزيابي برهمكنش كود نيتروژن و تراكم بوته بر رشد و عملكرد كينوا در شهرستان ممسني استان فارس اجرا گرديد.
مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت كرت‌هاي يك‌بار خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهريورماه 1397 در شهرستان ممسني استان فارس انجام شد. عامل اصلي كود نيتروژن در چهار سطح (صفر، 60، 120 و 180 كيلوگرم در هكتار از منبع اوره) و عامل فرعي تراكم كاشت در سه سطح (60، 80 و 100 بوته در متر مربع) بود. عمليات برداشت در تاريخ 10 آذر ماه انجام گرفت. در اين آزمايش صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبي و طول پانيكول از طريق 5 نمونه تصادفي برداشت شده از هر كرت اندازه‌گيري شدند. براي تعيين صفت عملكرد زيستي و عملكرد دانه، دو متر مربع از هر واحد آزمايش با رعايت اثر حاشيه برداشت شد. به منظور برآورد شاخص‌هاي رشدي، دو رديف مياني از وسط هر كرت با حذف اثر حاشيه در نظر گرفته شد. نمونه‌برداري اول 14 رز پس از كاشت صورت گرفت و نمونه‌برداري هاي بعدي با فواصل هر 14 روز يك بار تا پايان رشد گياه انجام شد.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه كود نيتروژن تأثير معني‌داري بر افزايش ارتفاع گياه، تعداد شاخه جانبي و طول پانيكول داشت. افزايش تراكم بوته، باعث كاهش تعداد شاخه جانبي و طول پانيكول شد. با افزايش نيتروژن و تراكم بوته، ارتفاع بوته، عملكرد دانه، عملكرد زيستي و وزن هزار دانه افزايش پيدا كرد. بيشترين ميزان شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و تجمع ماده خشك در بالاترين سطح كود و تراكم به دست آمد.
نتيجه‌گيري: با توجه به برتري سطح 180 كيلوگرم نيتروژن و تراكم 100 بوته در متر مربع از لحاظ عملكرد دانه، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول چنين به نظر مي‌رسد كه اين مقادير كود نيتروژن و تراكم كاشت براي حصول عملكرد مناسب در منطقه مورد آزمايش و مناطق مشابه قابل توصيه باشد.
چكيده لاتين :
Background and purpose: Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) is a plant from Amaranthaceae family that now considered an alternative to high-water plants, its high nutritional value and high adaptability to tolerate a wide range of biotic and abiotic stresses. Among the nutrients, nitrogen is the most important element that restricts plant growth and plays an important role in enhancing the quantitative and qualitative yield of crops. Selection of optimal crop density due to competition over water, food and light is one of the most important crop factors that has a significant impact on crop growth and yield. Due to the welcoming of farmers in Fars province for the development of cultivation of quinoa, this study was conducted to evaluate the interaction of nitrogen fertilizer and plant density on the growth and yield of quinoa in Mamassani city of Fars province.
Materials and Methods: The experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design with three replications in September 2018 in Mamassani city of Fars province. The main factor was nitrogen fertilizer at four levels (0, 60, 120 and 180 kg ha-1 from urea source) and the sub-factor was planting density at three levels (60, 80 and 100 plants m-2). The harvesting operation was carried out on December 10. In this experiment, plant height, number of lateral branches and length of panicle were measured through 5 randomly sampled plots. For determination of biological yield and grain yield, two square meters of each unit were harvested with respect to marginal effect. In order to estimate growth indices, two middle rows from the middle of each plot were removed by liminating the marginal effect. The first sampling was performed 14 days after planting and subsequent sampling was performed at intervals once evry 14 days until the end of plant growth.
Results: The results showed that nitrogen fertilizer had a significant effect on increasing plant height, number of lateral branches and panicle length. Increasing plant density decreased the number of lateral branches and the length of panicle. Increasing nitrogen and plant density increased plant height, grain yield, biological yield and 1000 grain weight. The highest leaf area index, crop growth rate and total dry matter accumulation were obtained at the highest level of fertilizer and plant density.
Conclusion: Due to the superiority of 180 kg of nitrogen level and density of 100 plants per square meter in terms of grain yield, harvest index, leaf area index and crop growth rate, it seems that these amounts of nitrogen fertilizer and planting density can be recommended for proper performance in the test area and similar areas.
عنوان نشريه :
توليد گياهان زراعي
