فرايند گذار از بت پرستي به توحيد در قرآن

چگونگي تغيير عميق مشركان عصر نزول از باور مشركانه بت پرستي به عقيده توحيدي، سؤالي درخور توجه است. چينش آيات محوري پيرامون توحيد بر اساس ترتيب نزول آن ها، سبب دست‌يابي به فرايند تحول‌آفريني در باور به خدا و كشف روش خاص قرآني در تعميق و نهادينه‌سازي باور توحيدي است. براين اساس، اين پژوهش با استخراج آيات محوري پيرامون توحيد و مشخص نمودن نقاط اساسي سير دعوت توحيدي ، با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي، فرايند تحول‌آفريني قرآن كريم را در بعد خداباوري بررسي نموده است. حاصل پژوهش، دست يابي به فرايند قرآني تحول‌بخشي در بعد خداباوري در سه مرحله است. در اولين مرحله، قرآن كريم در نخستين سور مكي، با معرفي اجمالي خداوند با برخي از صفات الهي و طرح مراتب اصلي توحيد، از بعد انگيزشي عموم جامعه را پذيراي باور جديد توحيدي و گروه اندكي را خدا باور كرده است و در مرحله دوم بعد از تشكيل نخستين جامعه ايماني و مقاومت مشركان در برابر توحيد، با ارائه استدلالات روشن و براهين توحيدي، به تخريب پايه هاي شرك و تبيين پايه‌هاي توحيد از بعد شناختي پرداخته است و در مرحله سوم مقارن با دوران مدني و تشكيل حكومت اسلامي با بيان مشخصه‌هاي ايمان حقيقي و درجات ايمان و با تمركز بر روي عوامل رفتاري از طريق وضع احكام در جهت عملياتي كردن و تعميق باور توحيدي گام برداشته است.