تحليل گفتمان شهر مدرن؛ تولد كالبد شهر مدرن و بازنمايي زاغه نشيني

معمولاً پديده هايي مانند زاغه نشيني، حاشيه نشيني و اسكان غيررسمي، به عنوان ضايعه و معضل شهر مدرن تلقي مي شوند كه نقش بازدارنده پيشرفت و توسعه شهرها را ايفا مي كنند. در صورتي كه مطابق خوانشي پساساختارگرايانه، پديده هاي مذكور نه تنها عامل بازدارنده توسعه شهر مدرن ايراني نمي باشند، بلكه، شهر مدرن از رهگذر وجود چنين فضاهايي توليد و برساخت گرديد. تحقيق حال حاضر با نگرش پساساختارگرايي و بر مبناي انديشه ميشل فوكو در پي ارائه خوانشي تبار شناسانه از نحوه تولد شهر مدرن ايراني مي باشد. پيش فرض اساسي چنين خوانشي اين است كه شهر مدرن، آنچنان كه پنداشته مي شود پديده اي ازلي و ذاتي نيست بلكه، شهر مدرن آينه اي تمام قد از دال هاي زاغه نشيني، حاشيه نشيني، اسكان غيررسمي و .. مي باشد. به سخني، در گفتمان مدرنيته، شهر به فضايي اطلاق مي شود كه زاغه، حاشيه، اسكان غير رسمي و... نباشد. زيرا همه عناصر و مقوله هاي شهري به شكل تاريخي و اجتماعي در برابر ديگران برساخت مي شوند و معاني شان در گفتمان هاي متفاوت صورت بندي گرديد. در اين بين از نظريه صورتبندي گفتمان ميشل فوكو براي رديابي و شناسايي نحوه صورتبندي گفتمان شهر مدرن در ايران به عنوان روش تحقيق استفاده شده است. نتايج حاكي از آن است كه؛ دال شهر مدرن در ايران درشرايط گفتماني خاصي امكان حضور يافت، و هويت شهر، بر اساس وجود ديگري امكان پذير شد و برساخته گرديد. داستان و فرايند شدنِ شهر مدرن در ايران به گونه اي رقم خورد كه، در مرحله اول بر كالبد فيزيكي به عنوان دال مركزي تكيه زده، و ديگري خود را تحت عناوين متفاوتي نظير: زاغه نشيني، كپر نشيني و اتاق نشيني و... بازنمايي و سركوب نمود.