تأثير نگرش و تقسيم كار جنسيتي روي فاصلۀ تولد اول تا دوم در شهر تهران

در پژوهش‌هاي اخير كه در بسياري از كشورها براي تبيين باروري پايين انجام شده است، در چارچوب نظريۀ برابري جنسيتي، تقسيم كار و نگرش‌هاي جنسيتي، به‌منزلۀ تعيين‌كنندۀ اساسي و مهم مطرح شده‌اند. در اين مطالعه، تأثير تقسيم كار و نگرش‌هاي جنسيتي بر فاصلۀ تولد اول تا دوم آزمون مي‌‌شود؛ بدين منظور از بخشي از داده‌هاي طرح تحولات باروري در پنج استان منتخب ايران 1396 و از اطلاعات 363 زن ازدواج‌‎كردۀ 4915‌سالۀ داراي يك فرزند شهر تهران استفاده شد. براي برآورد تابع بقاي تك‌فرزندي، روش كاپلان ماير و براي شناسايي تأثير نگرش و تقسيم كار جنسيتي بر فاصلۀ تولد دوم، الگوي گاماي تعميم‌يافته به كار گرفته شد. نتايج نشان دادند ميانۀ فاصلۀ تولد اول تا دوم 84 ماه است و زناني كه نگرش جنسيتي برابرطلبانه دارند و كارهاي خانه را به‌تنهايي انجام مي‌دهند، با فاصلۀ طولاني‌تري فرزند دوم را به دنيا مي‌آورند. براساس نتايج الگوي گاماي تعميم‌يافته، مشاركت مردان در كارهاي داخل خانه تأثير معني‌داري بر فاصلۀ تولد دوم ندارد؛ اما داشتن نگرش جنسيتي برابرطلبانه و مشاركت‌نكردن مردان در امور مربوط به فرزندان، فاصلۀ تولد دوم را افزايش مي‌دهد. يافته‌هاي اين مقاله با نظريۀ برابري جنسيتي مطابقت دارند؛ به‌گونه‌اي‌ كه داشتن نگرش‌هاي برابري‌طلبانۀ جنسيتي ميان زنان، تنها زماني سبب افزايش باروري و كاهش فاصلۀ بين مواليد مي‌شود كه مردان نيز در تصميم‌گيري و امور خانه و فرزندان مشاركت داشته باشند. در زمينۀ اجرايي‌‎شدن سياست‎هاي افزايش باروري، ضمن تلاش براي رسيدن به اقتصاد پايدار و چشم‌انداز خوش‌بينانه براي آينده، سياست‌هاي افزايش جمعيت و سياست‌هاي دوستدار خانواده، بايد چارچوب وسيعي از ارزش‎‌هاي فرهنگي را در بر گيرند كه با حمايت از افزايش مشاركت مردان در امور داخل خانه و كاهش نابرابري جنسيتي، مانع تأخير بيشتر تولد دوم و افزايش باروري به سطح جانشيني شوند.